Lijek koji blokira sintezu mutiranog proteina koji uzrokuje oštećenje mozga, pokazao se efikasnim u ispitivanjima.
Huntingtonova bolest je teška nasljedna bolest uzrokovana poremećajem na genu hantingtin (eng. huntingtin, HTT) koji kodira protein hantingtin. Ova bolest se najčešće dijagnosticira u periodu između 30 i 50 godina života, ali može započeti i u dječijoj dobi ili adolescenciji. Bolest se očituje u poremećaju psihomotornih funkcija, a karakteristična je horeja - nagli, trzajući pokreti.
Bolest spada u poremećaje uzrokovane prekomjernom repeticijom trinukleotida u genu za protein hantingtin. Trinukleotidi su kombinacija od tri nukleotida, tj. „slova“ koji predstavljaju šifru DNK za određenu aminokiselinu, a aminokiseline su "gradivne cigle" bjelančevina.
Sam gen za ovaj protein ima veoma mnogo varijacija, tj. polimorfizama, što uzrokuje da i konačni produkt tog gena ima različite varijacije. Te varijacije uzrokuju različit broj ponavljanja aminokiseline zvane glutamin u proteinu. Ukoliko protein ima nenormalno mnogo glutaminskih ostataka u nizu, onda on uzrokuje Huntingtonovu bolest.
U normalnom proteinu, onom koji nije šifriran mutiranim varijantama gena, ima 6 do 35 molekula glutamina u nizu. Međutim, kod ove bolesti postoji više od 35 molekula, a zabilježeni su i slučajevi nenormalnog proteina sa nizom od 250 molekula glutamina.
U ovom posebnom slučaju, dolazi to repeticije trinukleotida CAG, koji kodira glutamin (glutaminsku kiselinu), tako da protein koji nastaje translacijom ove šifre ima tzv. "poliglutaminski niz", što dovodi do abnormalnosti u nivou 3D organizacije proteina, odnosno, do poremećaja funkcije proteina. Takav, abnormalni protein se taloži kao plak u centralnom nervnom sistemu i dovodi do razaranja nervnih stanica.
Ova bolest se prenosi autosomalno dominantno, što, nažalost, znači da je dovoljna samo jedna kopija mutiranog gena da bi se bolest ispoljila.
Također, bolest znantno utječe na kvalitet života i zabilježeno je da su osobe sa Huntingtonovom bolešću izložene većem riziku od demencije, psihijatrijskih oboljenja te sklonije da počine samoubistvo.
Do sada je nekoliko puta najavljeno da bi određene supstance mogle biti lijek za ovu bolest, međutim, obično se dešava da se lijekovi ne pokažu dovoljno efikasnim na ljudima ili ti lijekovi imaju ozbiljne nuspojave. Novi lijek, baziran na sintetskim sekvencama DNK, zvanim HTTRx, nema takve ozbiljne nuspojave i klinička ispitivanja na 46 osoba su pokazala da je ova metoda sigurna za ljude.
HTTRx sekvence blokiraju sintezu nenormalnog hantingtina te snižavaju nivo hantingtina u cerebrospinalnoj tekućini za čak 60%. Sam lijek, bar za sada, ima naziv RG6042, a ranije je bio poznat kao IONIS-HTTRx. To je antisense oligonukleotidni tretman koji je inicijalno razvio Ionis Pharmaceuticals, a kasnije ga je kupio Roche. Namijenjen je ciljanju i uništavanju svih oblika mutiranog proteina hantingtina(mHTT).
Antisense terapije su moguće onda kada znamo da su neka bolest ili stanje uzrokovani sekvencom određenog gena. Naime, danas je moguće je sintetizirati lanac nukleinske kiseline (bilo DNK, bilo RNK ili hemijski analog) koji će se vezati za informativnu RNK (iRNK, eng. messenger RNA - mRNA) koju proizvodi taj gen i deaktivirati je. Time se u startu stopira biosinteza neadekvatnog, oštećenog proteina koji je uzrok bolesti.
RG6042 je ublažio fizičke i kognitivne probleme vezane za bolest u studijama na miševima, međutim, naučnici naglašavaju, nije bilo signifikantnih podataka koji bi ukazivali na promjenu simptoma kod svake od pet grupa pacijenata koji su primali različite doze.
Međutim, naučnici ne dižu ruke od ovog lijeka, baš zato što se pokazao dobar u blokiranju hantingtina i nema ozbiljne nuspojave. Za prave zaključke efikasnosti lijeka moraće se čekati nalazi duže studije, koja je počela u januaru ove godine, a biće završena 2022.
U ovoj studiji, koja je Faza 3 kliničkih ispitivanja lijeka, učestvuje oko 660 pacijenata i ona će biti dovoljno duga, ima velik uzorak, te bi zaključci trebali pokazati da li ovaj lijek zaista nudi nešto novo i može bar ublažiti simptome bolesti ili je to još jedan „pucanj u prazno“.
