Krajem 2018, populizam u Evropi dobio je novu boju – žutu. Pokret “žutih prsluka” nastao je u Francuskoj kao protest zbog poreza na gorivo i prerastao u nacionalne demonstracije. Predsjednik Emanuel Makron – u početku viđen kao čovek koji je zaustavio marš populizma – prvi je popustio i odložio povećanje poreza. Šta to sve znači? Populizam se vraća kao politička sila.
“Talas se vratio 2018. Po meni, uvjerenje da se zaustavio je bilo pogrešno. Samo se sakrio iza Makrona”, ističe analitičar Gregori Klejs sa političkog instituta Brojgel.
Međutim, populizam 2018. se razlikuje od ranijeg u jednoj stvari – i ekstremna desnica i ekstremna ljevica su marširali zajedno.
“Do sada smo viđali ultradesničarski populizam pretežno u istočnoj Evropi a poticao je iz staha od migracije i sličnih pitanja identiteta, dok smo ljevičarski populizam viđali više na jugu Evrope zato što je taj region više pogodila finansijska kriza, kriza eura i tako dalje. Zato su bili razdvojeni. Ali sada vidite da se u zemljama kao što su Italija i Francuska pojavljuju u isto vrijeme”, navodi Klejs.
Takav savez je formalizovan u Italiji – gde su ljevičarski Pokret pet zvijezda i ultradesničarska stranka Liga formirali koalicionu vladu u maju. Njihov zajednički cilj je zaustavljanje velikog priliva migranata koji stižu na obale Italije i okončanje rezanja budžeta zbog štednje. Zbog toga se Rim sudario sa mišljenjem Evropske unije.
Ministar unutrašnjih poslova Mateo Salvini – koji se na jednom skupu pojavio zajedno sa liderkom ekstremne desnice Francuske Marin Le Pen, postao je lice populizma usmjerenog protiv EU.
“Neprijatelji Evrope su oni ušančeni u briselskom bunkeru!”, poručio je Salvini.
Uzdrmana političkim zemljotresima, EU je upozorila da je u toku napad na osnovne ljudske slobode.
“Živimo u svijetu koji je obilležilo ponovno rođenje populističkih snaga i destruktivnih narativa”, izjavio je predsjednik Evropskog parlamenta, Antonio Tajani.
U Španiji – za koju se ranije mislilo da je imuna na ultradesničarsku politiku – populistička partija Voks stiče sve više pristalica.
"Ovi politički pokreti nisu privremeni. Trajaće decenijama”, proriče Santijago Abaskal, predsjednik Voksa.
Međutim, populisti imaju konkurenciju. Pro-evropska Zelena stranka pojavila se kao nova snaga u Njemačkoj i potisnula ultradesičarsku “Altternativu za Nemačku” na četvrto mjesto.
U Mađarskoj, izbile su demonstracije protiv populističke vlade Viktora Orbana. Fragmentacija evropske politike moglo bi da ima velike posljedice na izbore za Evropski parlament, zakazane za maj 2019.
Nakon što su populističke snage ojačale u nekoliko prijestonica širom Evrope, 2019. one će pokušati da zauzmu neke poluge vlasti u samoj Evropskoj uniji.
