Najmanje 251 novinar širom svijeta nalazi se iza rešetaka zbog svog rada, “dok autoritarni režimi sve intenzivnije koriste hapšenja da bi utihnuli disidente”, upozorio je Komitet za zaštitu novinara (CPJ), međunarodna organizacija sa sjedištem u SAD.
Treću godinu zaredom polovina od uhapšenih novinara su u zatvorima Turske, Kine i Egipta, a najviše zabrinjava što ova pojava izgleda kao trend. Dodajmo i da je do 10. decembra u 2018. ubijeno 52 novinara.
Skoro rekordan broj novinara globalno nalazi se u zatvorima pod optužbom za antivladine aktivnosti.
“Izgleda kao trend sada”, rekla je Elana Beiser autorica izvještaja Komiteta za zaštitu novinara, čije je sjedišite u New Yorku, dodajući: ”To je nova normalnost sada.”
Izvještaj navodi da je “politika najopasnija oblast” za novinare, odmah nakon ljudskih prava.
CPJ navodi da je usljed “globlane antipress retorike” 70 posto novinara zatvoreno upravo po toj osnovi dok je nešto manje od 30 posto pritvoreno zbog takozvanih "lažnih vijesti.“
Sa ukupnim brojem od 251 novinara u zatvoru u ovoj godini, i 52 ubijena slika je više nego zabrinjavajuća.
Ukupan broj novinara uhapšenih zbog takozvanih “lažnih vijesti” u ovoj je porastao na 28 u odnosu na 21 prošle godine, i devet u 2016-toj.
Turska, Kina i Egipat ostaju najrizičnije globalne tačke u kojima novinari "čame u zatvoru" zbog svog rada.
Izvršni direktor CPJ Joel Simon je naglasio da su “užasni globalni napadi na novinare intenzivirani u posljednjih nekoliko godina bez naznaka da će se zaustaviti.”
“Tiranima koji koriste zatvaranje da bi uveli cenzuru ne smije se dozvoliti da to nastave,” rekao je Simon u saopštenju.
Izvještaj je kritikovao američkog predsjednika Donalda Trumpa zbog čestih negativnih kritika na račun medija zbog izvještavanja i karakterizovanja medija kao “lažnih vijesti” (fake news), fraze koju takođe koriste autoritarni lideri širom svijeta poput filipinskog predsjednika Rodriga Dutertea i turskog Recepa Tayyipa Erdogana.
Ukupne poražavajuće brojke za ovu godinu nijesu uračunale novinare koji su nestali ili su u zatočeništvu takozvanih "ne-državnih aktera". CPJ dodaje da su tako još desetine novinara kidnapovani na Bliskom istoku ili na Sjeveru Afrike, uključujući i nekoliko novinara koje drže pobunjeci Huti u Jemenu, koji kontrolišu glavni grad Sanu i koji imaju podršku Irana.
Studija je izašla u istoj sedmici kada je i magazine TIME za ličnosti godine izabrao nekoliko novinara, koje je označio kao Čuvare (The Guardians) medijskih sloboda.
U tradicionalnom izboru za TIME-ovu ličnost godine fokus u 2018. stavljen je na više medijskih djelatnika - za ličnosti godine izabrani su: u saudijskom konzulatu u Istanbulu 2. oktobra ubijeni saudijski novinar Džamal Kašogi, zatvoreni novinari Reutersa u Mjanmaru zbog istraživanja zločina nad Rohindžama, Va Lone i Kjav Soe O, filipinska novinarka i kritičarka predsjednika Rodruga Dutertea, Maria Ressa izložena pritisku i brojnim sudskim tužbama, i Capital Gazette iz Anapolisa, medija u kojem je krajem juna naoružani napadač upao i ubio petoro zaposlenih.
Glavnu urednik TIME-a Edward Felsenthal je u obrazloženju ovogodišnjeg izbora za ličnosti godine naveo da se danas demokratija širom svijeta suočava sa svojom najvećom krizom decenijama unazad, da su njeni temelji podriveni i toksični iznutra, uz pomoć novih tehnologija koji osnažuju prastare impulse, trujući ih koktelom političara koji vladaju čeličnom pesnicom i slabim institucijama.
"Od Rusije do Rijada preko Silikonske doline, manipulacije i zloupotreba istine je zajednička nit u toliko mnogo ovogodišnjih glavnih vijesti, i podmukla i rastuća prijetnja slobodi", napisao je urednik TIME-a.
Potom je podsjetio na prijetnje i napade kojima su bili izloženi brojni mediji širom svijeta.
"Ove godine mi prepoznajemo četvoro novinara i jednu medijsku organizaciju koji su platili užasnu cijenu da bi se suočili sa izazovom trenutka: Džamal Kašogi, Maria Ressa, Va Lone i Kjav Soe O i jedan medij Capital Gazeta iz Anapolisa. Oni su predstavnici šire borbe nebrojenih drugih širom svijeta ... koji su rizikovali sve da ispričaju priču", navodi se u obrazloženju i podsjeća da je do 10. decembra 52-je novinara ubijeno u 2018. godini.