Mišljenja sudija Međunarodnog suda pravde (MSP) nisu obavezujuća, ali imaju težinu pod međunarodnim pravom i mogu da oslabe podršku Izraelu, prenosi agencija Reuters.
"Uspostavljanje i održavanje izraelskih naselja na Zapadnoj obali i u Istočnom Jerusalimu, i režima povezanog sa njima, predstavlja kršenje međunarodnog prava", rekao je predsjednik suda Navaf Salam, čitajući nalaze 15-članog sudskog vijeća.
U mišljenju suda navodi se da bi Izrael trebalo da plati odštetu Palestincima za štetu pričinjenu okupacijom i da bi "svi naseljenici trebalo da se evakuišu iz postojećih naselja". Ističe se da Vijeće sigurnosti UN, Generalna skupština i sve države imaju obavezu da ne priznaju okupaciju kao legalnu i da ne daju pomoć ili podršku da se održi "izraelsko prisustvo" na okupiranim teritorijama.
Slučaj potiče od zahtjeva Generalne skupštine UN-a iz 2022. godine, prije početka rata u Gazi u oktobru.
Izraelski premijer Benjamin Netanjahu rekao je povodom mišljenja suda UN da se jevrejski narod ne može smatrati okupatorima u svojoj historijskoj domovini.
"Ni jedna lažna odluka u Hagu neće iskriviti historijsku istinu, isto kao što se lagalnost izraelskih naselja na svim teritorijama naše domovine ne može osporiti", naveo je Netanjahu.
Izrael je osvojio Zapadnu obalu, Pojas Gaze i Istočni Jerusalim - područja koja su pripadala istorijskoj Palestini i koja Palestinci žele za svoju državu - u bliskoistočnom ratu 1967. godine. Od tada gradi naselja i širi ih na Zapadnoj obali.
Izraelski lideri tvrde da te oblasti nisu okupirane, u pravnom smislu, zato što se nalaze na teritoriji koja je predmet sporenja. Međutim, Ujedinjene nacije i većina međunarodne zajednice smatra ih područjima pod izraelskom okupcijom.
Više od 50 država je u februaru iznijelo svoje stavove pred sudom, dok su palestinski predstavnici zatražili da sud utvrdi da Izrael mora da se povuče sa okupiranih teritorija i ukloni nelegalna naselja.
Izrael nije učestvovao u pretresima, ali je podnio pisani iskaz u kojem je sud upozorio da bi izdavanje mišljenja o ovom pitanju bilo "štetno" po pokušaje da se riješi izraelsko-palestinski konflikt.
Većina država, koje su učestvovale u pretresu, od suda je tražila da okupaciju proglasi nelegalnom, dok je nekoliko - među kojima su Kanada i Britanija - naglašavalo da bi sudije trebalo da odbiju da daju savjetodavno mišljenje.
Sjedinjene Dražave, najsnažniji pristalica Izraela, od suda su tražile da ograniči mišljenje i ne nalaže bezuslovno povlačenje izraelskih snaga sa palestinskih teritorija.
Međunarodni sud pravde je 2004. godine presudio da je izraelska ograda oko većeg dijela Zapadne obale "suprotna međunarodnom pravu" i da se to pravo krši izraelskim naseljima. Izrael je odbacio tu odluku.
