Manjak kontrolora i rat u Ukrajini
Ljudi koji žele da putuju avionom u narednim mjesecima upozoreni su na "izazovno" ljeto pošto se očekuje da će kontrola vazdušnog saobraćaja biti preopterećena na mnogim ključnim lokacijama, ukazuje Tajms (The Times)
Evropska organizacija za bezbjednost vazdušnog saobraćaja Jurokontrol (Eurocontrol) izdala je ovo upozorenje na početku špica ljetnje sezone, uz predviđanje da će u narednih osam nedelja širom Evrope biti oko 33.000 letova dnevno, što je povećanje od oko osam odsto u odnosu na 2022.
Jurokontrol je saopštio da se očekuju "velika preopterećenja" saobraćaja većinom dana u mnogim važnim regionima za avio-saobraćaj, što može dovesti do kašnjenja i odlaganja letova, kao i korištenje dužih ruta kako bi se izbjegla zagušena područja.
Predviđa se da će broj dnevnih leta biti niži od rekordne 2019. godine, ali sada makar dva faktora utiču na preopterećenje centara za kontrolu avio-saobraćaja.
Od 2019. je smanjen broj kontrolora letenja i u mnogim dijelovima Evrope nema dovoljno osoblja. Tokom pandemije COVID-19 naglo je smanjen avio-saobraćaj pa su mnogi iskusni kontrolori leta pronašli drugi posao. U međuvremenu za taj posao nije obučeno dovoljno ljudi kako bi se zadovoljila potražnja.
Generalni direktor Jurokontrola Raul Medina, koji je rekao da je "ovo ljeto u Evropi izazovno", ukazao je na drugi problem – manje dostupnog prostora za avio-saobraćaj usljed rata u Ukrajini i vojnih potreba.
On je rekao da je povećana vojna aktivnost smanjila količinu raspoloživog vazdušnog prostora za do 20 odsto, zbog čega neki kontrolni centri upravljaju daleko većim saobraćajem usljed promijenjenih linija.
A tu je i opasnost od štrajkova, ukazuje Tajms.
Šefovi avio-kompanija rekli su da štrajkovi kontrolora leta u Francuskoj ostaje jedna od najvećih prijetnji ljetnjem vazdušnom saobraćaju, pošto ne remete saobraćaj samo u toj zemlji, već i širom Evrope, jer letovi moraju da se preusmjere ka drugim zemljama.
Beograd i Zagreb među preopterećenim aerodromima
Aviosabraćaj širom Evrope brzo se približava nivoima prije pandemije, a sudeći prema navodima Jurokontrola, ljeto bi moglo postati još haotičnije, ocjenjuje Indipendent (The Independent), ukazujući da su Beograd i Zagreb među gradovima u kojima se očekuje preopterećenje.
Evropska organizacija za bezbjednost vazdušnog saobraćaja upozorila je na moguće probleme u sedam ključnih centara za kontrolu letova tokom jula.
U Atini i Remsu se velika opterećenja očekuju većinom dana, u Budimpešti četvrtkom, petkom i subotom; u Varšavi petkom, subotom i nedeljom; u Nikoziji petkom.
U Beogradu i Zagrebu, prema podacima koje navodi britanski list, velika opterećenja se očekuju u subotu 8. i 15. jula.
Kontrolori i planeri letova su posebno pod pritiskom u istočnoj Evropi, ukazuje Indipendent. Zbog rata u Ukrajini i zatvaranja vazdušnog prostora iznad Rusije i Bjelorusije za zapadne avione mnoge uobičajene rute između Evrope i Azije sada nisu dostupne.
Na primjer, avioni na liniji između Helsinkija i Singapura ranije su letjeli četiri sata iznad Rusije. Sada na toj liniji avioni prvo moraju na jug do Bugarske, gdje moraju da se bore za prostor s ljetnjim saobraćajem između zapadne Evrope i Turske.
Problemi i u Americi
Problem s avio-saobraćajem pogodio je putnike u SAD kojima je poslije prošlogodišnjih otkazivanja i kašnjenja letova obećano mirnije ljeto ove godine, ističe Fajnenšl tajms (The Financial Times).
Uoči američkog praznika Dan nezavisnosti 4. jula, odloženo je ili otkazano desetine hiljada letova.
Nevrijeme sa grmljavinom izazvalo je mnoga kašnjenja letova avio-kompanija koje su već bile pod pritiskom velike potražnje.
Tokom prošle nedelje u SAD je otkazano više od 8.200 letova, a skoro 46.000 je odloženo u SAD.
Poremećaji su, kako navodi Fajnenšl tajms, bili neprijatan podsjetnik na otkazivanja i kašnjenja koja su bila široko rasprostranjena prošlog ljeta.
'Turisti su teroristi'
Turistički centri u Evropi su suočeni s masama gostiju, piše Volstrit džurnal (The Wall Street Journal), ukazujući da su Italija, Španija i Grčka na putu da zabilježe rekordnu turističku sezonu, ali da nisu svi u tim zemljama sretni zbog toga – kažu "previše je".
Milioni Evropljana i Amerikanaca nadoknađuju izgubljeno vrijeme putovanja tokom pandemije od 2020. do 2022. Uz to, dodaje američki list, očekuje se da će milioni kineskih turista posjetiti Evropu ovog ljeta i jeseni poslije ukidanja ograničenja putovanja u Kini.
U Italiji će, na primjer, vjerovatno biti premašen rekordni broj turista i noćenja postavljen u 2019, prije pandemije. Predviđa se da će broj posjeta u periodu od juna do septembra biti veći za 3,7 odsto u odnosu na isti period 2019. i za 30 odsto više nego prije jedne decenije. Španski i grčki zvaničnici takođe očekuju rekordnu godinu.
Ta povećanja su dobrodošli podsticaji ekonomijama južne Evrope, koje u velikoj mjeri zavise od turizma. U Italiji je više od 10 odsto privrede povezano s putovanjima i turizmom. U Španiji je to 15 odsto, a u Grčkoj 19 odsto, pokazuju podaci Svjetskog savjeta za putovanja i turizam.
Međutim, tamošnji stanovnici sve češće pitaju koliko mogu to da podnesu, ističe Volstrit džurnal, dodajući da su zbog nezadovoljstva mještana, u nekim predložene mjere kako bi se obuzdale horde turista.
U Portofinu, malom luksuznom selu na italijanskoj rivijeri popularnom među međunarodnim džet setom, policija kažnjava ljude koji blokiraju pješački saobraćaj da bi napravili selfije. Venecija planira da 2024. uvede plaćanje za ulazak u grad u najprometnijim danima u godini, saopštio je kabinet gradonačelnika.
U Barseloni stanovnici kače table na kojima piše "turisti su teroristi", dok se u Atini ljudi žale na rast cijena stanarina zbog toga što sve više njih izdaje stanove preko Airbnb-ja.
Cijena turističke navale
Povećan broj turista pored gužvi na aerodromima, plažama i morskim šetalištima, doveo je do još jednog problema - skoka cijena, ističe CNN.
Prema kompaniji Alianc partners (Allianz Partners) koja, između ostalog, pruža usluge putnog osiguranja, očekuje se da će broj Amerikanaca koji putuju u Evropu ovog ljeta porasti za 55 odsto u odnosu na prošlogodišnje brojke – koje su već bile za nevjerovatnih 600 odsto veće nego 2021.
Sva ta potražnja je izazvala skok cijena – i avionskih karata i hotela.
Prema kompaniji Prema Amerikan ekpres global biznis trevel (American Express Global Business Travel), cijene hotela u Evropi će zabilježiti najveći rast tokom 2023. godine.
Ipak, te više cijene nisu umanjile želju za putovanjima.
Ljetnje ludilo u Evropi već je počelo u junu, navodi CNN, ističući da su mnogi evropski centri bili prepuni turista s rasprodatim hotelima, prepunim muzejima i restoranima, posebno u gradovima poput Barselone, Rima i Pariza.
