<!-- IMAGE -->
Hiljadu i jedno otkriće i
muslimansko naslijedje. To je naziv izložbe u Muzeju nauke u Londonu, koja želi
ukazati na otkrića i obimno znanje koje je prenešeno kroz drevni muslimanski
svijet i sasvim se razlikuje od gledišta nekih koji smatraju da muslimanski i
zapadni svijet predstavljaju "sukob civilizacija".
Postala je sastavni dio života
širom svijeta - šoljica kafe - late, kapućino, espreso. To je
"Kawha", koja se prvo počela piti na Arapskom poluostrvu, na području
današnjeg Jemena.
Profesor Salim al Hassani sa
Univeziteta Manchester objašnjava da su, ustvari, zrna kafe donesena u Jemen iz
Etiopije: "Naravno, kafa je otkrivena u veoma ranim godinama Islama.
Otkrio ju je mladi pastir po imenu Khaled u Etiopiji dok je čuvao ovce."
Ovce su izgleda voljele zrna
kafe. I mladi pastir je, priča kaže, zrna donio u Jemen, i otkriveno je novo
piće.
Bilo je mnogo drugih otkrića i
pronalazaka koji su nam ostali iz ranih godina islamskog svijeta, od 7. vijeka
na ovamo.
"Jedno od njih je
univerzitet. Prvi univerzitet je 850.godine osnovala mlada žena, Fatima
al-Firhi u gradu Fez u Maroku. Bio je to, koliko znamo, prvi univerzitet u
svijetu, koji je davao titule i diplome", kaže profesor al Hassani.
Ta su otkrića tema izložbe u
Londonskom muzeju nauke. Izložba je nazvana "1001 invencija: Muslimansko
nasljedje", asocirajući na poznatu arapsku zbirku priča Hiljadu i jedna
noć.
Izložba se, za razliku od bajke,
fokusira na naučna i tehnološka dostignuća i unapredjenja koja su promijenila
svijet - od ranog univerziteta, do otkrića u medicini, do higijene, pumpi, i
turbina.
Da li je riječ o zaboravljenoj
istoriji. Ne, baš. Ako danas upitate bilo koga na ulicama Kaira ili Damaska oni
će vam rado govoriti o slavnim danima islama, ne samo o osvajanjima, nego o
njegovoj kulturi, nauci i tehnološkim otkrićima.
Taj napredak je zabilježen tokom
najveće slave Islamskog carstva, koje se širilo od Srednjeg Istoka kroz
Sjevernu Afriku, na jug Španije i dalje.
"Tokom tog vremena, što je
bilo oko hiljadu godina, ostvareni su izvanredni doprinosi u nauci i tehnologiji,
zasnovani na onome što su prethodne veoma važne civilizacije ostavile drugoj
veoma važnoj civilizaciji, a to je Muslimanska civilizacija", kaže
profesor al Hassani.
Muslimani su preuzeli znanje iz
Indije, Kine, Grčke i drevnog Egipta i prenosili ga dalje.
O tome na izložbi svjedoči
imitacija slona sata, kojeg je izumio muslimanski inovator, metamatičar i
inžinjer al Jazari početkom 13-tog vijeka.
Anne Marie Brennan na londonskom
South Bank Univerzitetu predaje forenzičku biologiju i fascinirana je tim
izumom. Sat sa ogromnim indijskim slonom i kineskim zmajem je njen najdraži
eksponat.
"Slon sat je izvanredan jer
je kao sat Ujedinjenih naroda. On sadrži sve elemente različitih civilizacija i
kao naučniku meni je posebno drag jer pokazuje da nauka ne treba biti dosadna i
sterilna, bez ukrasa, nego dekorativna i da može odavati poštovanje kulturama
koje su vodile do napretka."
Tu je i matematika, algebra. Uopšte,
brojeve koje danas koristimo zovemo Arapskim, ali su ih Arapi zvali drukčije.
"Brojeve koje danas imamo,
1, 2, 3, 4...-koje zovemo Arapskim brojevima, Arapi su, ustvari, zvali
Indijskim brojevima", objašnjava profesor al Hassani.
Nulu, na primjer - "zephir" na Arapskom - su prvo koristili arapski naučnici kao sastavni dio matematičke jednačine. I to je dio svih značajnih formula sa nulama i jedinicama od kojih su sastavljeni binarni brojevi ključni za razvoj kompjutera i druge tehnologije.
Jednako kao i bez kafe, šta bi mi danas bez toga?
