Tekst je objavljen na web stranici GlobalSecurity.org, koja je pouzdan izvor pozadine informacija i dogadjaja u razvoju u oblasti odbrane, vojne tehnologije, tehnike i strategije globalnih konflikta, medjunardne politike, oružja za masovna razaranja, domaće sigurnosti i obavještajnih poslova.
Tekst BiH - Šta još treba uraditi, danas se nalazi na naslovnici portala GlobalSecurity.org.
Bosna je u zastoju, konstatuju na početku Morton Abramowitz i Daniel Serwer, navodeći da Haris Silajdžić poziva na ukidanje Republike Srpske, čiji premijer Milorad Dodik želi povećati autonomiju i prijeti referendumom o neovisnosti.
Držeći se ekstremnih pozicija, Dodik i Silajdžić polarizuju glasače, plašeći većinu Srba i mnoge Bošnjake kako bi od njih dobili podršku, kaže se u izvještaju.Dajtonskim ustavom ustanovljeni veto omogućava, medjutim, objema stranama da blokiraju rivalsku politiku. Taj ćorsokak spriječava neophodne ustavne promjene.
Abramowitz i Serwer zatim pišu da Evropljani, na koje je Washington prebacio odgovornost za Balkan, nisu bili uspješni u svom posredovanju izmedju Silajdžića i Dodika. Oni podsjećaju i na to da je BiH najbliže bila ustavnim promjenama kada su ih 2005-2006 godine predvodile Sjedinjene Države, ali su predloženi amandmani propali za dva glasa, pri čemu su iz Silajdžićeve partije glasali protiv.
Idealno bi bilo, kažu dvojica uglednih analitičara, kada bi sami lideri u BiH svoj Ustav usaglasili sa evropskim standardima, ali su oni više zainteresirani za vlastite stavove i kozmetičke promjene nego da evropeiziranje strukture njihove vlade, pišu Abramowitz i Serwer.
Oni zato predlažu da ovaj put treba obnoviti i evropsko posredovanje i američku odlučnost na sprovodjenju ustavnih reformi. Za početak EU i Sjedinjene Države trebaju jasno reći da trenutna ustavna situacija u BiH nije prihvatljiva i da se mora mijenjati. Ukoliko to ne dadne rezultata, treba sazvati novu Dajtonsku konferenciju, sa originalnim učesnicima, Hrvatskom, Srbijom, Bosnom i Hercegovinom i njena dva entiteta, kao i sa EU, Britanijom, Francuskom, Njemačkom i Rusijom. Nakon konsultacija sa svim učesnicima Sjedinjene Države i EU bi trebale pripremiti nacrt novog ustava koji bi udovoljavao evropskim standardima.
Takva konferencija moguća je jedino, ukoliko se svi učesnici slože da nema dijeljenja BiH. Ostala pitanja Balkana, posebno Kosovo, treba ostaviti po strani, kao što je bilo i na orginalnoj Dejtonskoj konferenciji.
Taj Dejton 2 bi ostao u zasjedanju sve dok se ne postigne rješenje, koje bi onda išlo u Parlament BiH na prihvatanje. Parlamenti Republike Srpske i Federacije BiH, takodjer bi trebali prihvatiti ustavne promjene utvrdjene na tzv. Dejtonu 2, predlažu Abramowitz i Serwer.
Oni kažu da napori na organizovanju i održavanju Dejtona 2 nose rizik neuspjeha, ali ostavljajući liderima u Bosne i Hercegovini da se i dalje razilaze još je veći rizik, kažu autori analize podsjećajući da je u posljednjem ratu pola od 4 miliona stanovnika BiH raseljeno unutar i van zemlje i da je kroz obnovu porušenog taj rat Ameriku i Evropu koštao na desetine milijardi dolara.
Abramowitz i Serwer na kraju konstatuju da je Dejton 1, okončao rat, ali nije stvorio održivu državu. Ukoliko predsjednik Obama i lideri EU vjeruju da se agresivna diplomacija može koristiti u spriječavanju konflikta i izgradnji država, Bosna i Hercegovina bi mogla biti dobro mjesto za start, a njeno mjesto u EU odlično za kraj.
Tekst u cjjelini možete naći na web stranici www.GlobalSecurity.org
