Zamislite mogućnost da liftom idete u svemir. Ta ideja prvo se pojavila 1960-tih godina, ali je brzo odbačena kao neizvodljiva ostajući u sferi naučne fantastike. Medjutim, ta ideja u posljednje vrijeme ponovo dobija na pažnji, zahvaljujući prednostima koje pružaju takozvani kompozitni materijali.
Ako bude napravljen svemirski lift će omogućiti sigurano i jeftino lansiranje korisne opreme kao što su sateliti u orbiti. Grupa inžinjera sa Univerziteta British Columbia je medju brojnim timovima koji nastoje ostvariti taj san.
Inžinjeri Steve Jones i Damir Hot rade satima u nastojanju da naučnu fantastiku pretvore u naučnu činjenicu. Oni dizajniraju svemirski lift, u okviru natjecanja pod pokroviteljstvom Američke agencije za istraživanje svemira – NASA, i pod znakovitim nazivom Lift 2010. Cilj je napraviti lift koji će se brzinom od jednog metra u sekundi podizati na tananoj gumi. Guma je napravljena od carbonskih kompozitnih materijala, koji su jači od čelika.
Pokretan zracima svjetlosti transformiranim u elektricitet, njihov se lift diže na produženom kablu. Guma je zategnuta zbog rotacije Zemlje.
Steve Jones, vodeći inženjer tima:
U biti mi jašemo na zraku svjetla uz kabal. Mi se vozimo na svjetlu, kojeg pretvaramo u elektricitet, zatim u magnetizam, i onda u mehaničko kretanje koje nas uzdiže uz kabal. Ali u biti mi se krećemo na zraku svjetlosti.
Centralna ideja je da se svemirski lift kreće na laserskim zracima tananom gumom koja će se protezati do 100.000 milja u svemir.
Jednostavnije govoreći svemirski lift je guma. Jedan njen kraj je pričvršćen za Zemlju, a drugi za protutežu u svemiru. Oslobodjen tona i tona goriva, svemirski lift jednog dana može ponijeti ljude i opremu u svemir uz znatno manje troškove, u omjeru 200 dolara naprema danas potrebnih 20 hiljada dolara po kilogramu tereta.
Svemirski liftovi mogu biti korišteni i na drugim planetama povezujući površinu sa svemirskim stanicama. Za sada to sve izgleda kao naučna fantastika, ali naučnici se nadaju da će svemirski lift jednog dana postati realnost.
Sedam timova su sa svojim verzijama stigli u Califoniju da se nadmeću u NASA-inom Liftu 2010. Svjetlosni zraci su aktivirani i svemirski lift se diže. Medjutim, tim sa Univerziteta British Columbia nije postigao traženu brzinu od jednog metra u sekundi, ali je to prvi takav liht kojeg pokreću zraci svjetlosti.
Steve i Damir su osvojili nagradu za svoje postignuće i proglašeni su mogućim pobjednicima. Ipak, ove godine, niko nije osvojio prvu nagradu od 50 hiljada dolara.
Damir Hot, inženjer:
Ukoliko u narednih nekoliko godina napravimo prototip svemirskog lifta da se popenje 200 stopa NASA će vjerovatno nešto investirati u to i pokušati da možda sami naprave takvo nešto.
To može zahtijevati investiranje deset milijardi dolara samo početnog ulaganja i mnoge godine rada. Ali jednog dana, čovjek će možda u svemir odlaziti liftom.
