U oštroj razmjeni argumenata sa generalnim sekretarom NATO-a, Jensom Stoltenbergom u srijedu, Trump je rekao da Sjeverni tok 2 - offshore gasovod koji bi trebalo da isporučuje gas Njemačkoj direktno iz Rusije preko Baltičkog mora - stavlja najvećeg i najbogatijeg evropskog člana zapadne vojne alijanse u poziciju "totalne kontrole" i "zatočenika" Rusije.
"Trebalo bi da vas štitimo od Rusije, ali (Njemačka) plaća milijarde dolara Rusiji i ja mislim da je to vrlo neprikladno", rekao je Trump Stoltenbergu.
Prema lideru SAD, Njemačka "se oslobodila termoelektrana, oslobodila svojih nuklearnih elektrana, a dobija toliko mnogo nafte i gasa iz Rusije. Mislim da je to nešto na šta NATO mora da obrati pažnju".
Najveći evropski potrošač gasa, Njemačka, oslanja se na Rusiju iz koje zadovoljava polovinu svojih uvoza gasa, na koji odlazi oko 20 odsto trenutnog energetskog bilansa zemlje, podaci su Marex Spectron grupe iz Londona. Međunarodna asocijacija za energiju prognozira da će se njemačke potrebe za prirodnim gasom povećati za jedan odsto u narednih pet godina, dok Berlin nastavlja da postepeno ukida svoje nuklearne elektrane do 2022. godine.
Uz postojeći Sjeverni tok 1, koji transportuje gas iz Rusije u Njemačku duž iste rute preko Baltičkog mora od 2001., Sjeverni tok 2, koji prema postojećim planovima treba da bude završen do 2019., udvostručio bi kapacitet ruskog izvoza.
Trump kaže da će 11 milijardi vrijedan, gotovo 1.300 kilometara dug gasovod koji povezuje Rusiju i Njemačku, dati veću geopolitičku moć Moskvi nad Evropom u vremenu povećanih međunarodnih tenzija, što je stav na liniji njegovih prethodnika, bivših predsjednika Baracka Obame i Georgea Busha, koji su se protivili Sjevernom toku 1.
Administracije SAD su dugo pritiskale Njemačku, najvećeg evropskog potrošača energije, da kupuje američki tečni prirodni gas u pokušaju da preuzmu taj sektor tržišta kojim dugo dominiraju ruske distributivne rute koje idu preko Ukrajine.
Poljska i Litvanija, koje su među najvećim evropskim kritičarima Sjevernog toka 2, izgradile su terminale za tečni prirodni gas koji bi trebalo da profitiraju od američkog preuzimanja tržišta. Države bivši sovjetski sateliti, poput Ukrajine, Latvije i Estonije, dugo su upozoravale da rastuće oslanjanje na rusku energiju ne samo da kompromituje evropsku bezbjednost, već nagrađuje rusku aneksiju Krima iz 2014. i druge akcije destabilizacije Evropske unije.
Između Moskve i Kijeva bilo je više sporova oko cijene prirodnog gasa koji se isporučuje Ukrajini, čiji gasovod opslužuje druge evropske nacije. Nesporazum između dvije nacije presjekao je 2009. godine snabdijevanje Zapadne Evrope prirodnim gasom usred zime, ostavljajući mnoge bez grijanja.
Sjeverni tok 2, tvrde oni, neće samo lišiti tranzitne zemlje poput Poljske i Ukrajine milijardi koje su naplaćivale za tranzit gasa, već se takođe dati Rusiji način da uskrati Istočnoj Evropi prihode bez žrtvovanja unosnih sporazuma sa zemljama dalje na zapadu.
Prema ekspertu za energiju Antlantskog saveza, Agnia Grigasyju, Sjeverni tok 2 kontradiktoran je sa zvaničnom energetskom bezbjednosom strategijom EU, koja poziva države EU da diverzifikuju izvore energije, distribuciju i tokove.
"Ukoliko Sjeverni tok 2 bude izgrađen, Njemačka će postati država EU najizloženija dubioznom ruskom uticaju", kaže se u nedavnom izvještaju Grigasyja. "Moskva već ima iskustvo oslanjanja na njemačke biznise i zakonodavce kako bi unaprijedila sopstvene strategijske ciljeve. Na primjer, nakon ruske invazije na Krim 2014., velike njemačke kompanije sa ozbiljnim poslovnim vezama sa Rusijom, bile su među najoštrijim kritičarima zapadnih sankcija protiv Moskve".
Kao privatni projekat koji podržavaju energetski giganti poput Shella, britansko-holandske multinacionalne kompanije, njemačkih Wintershalla i Unipera, zajedno sa ruskim državnim Gaspromom, Sjeverni tok 2 bio bi takođe finansiran i od novca privatnih kompanija iz Austrije, Francuske i Britanije, ali ne i iz njemačkog državnog budžeta.
U odgovoru na Trumpovu tiradu protiv Njemačke u srijedu, njemačka kancelarka Angela Merkel rekla je da ona zna vrlo dobro još iz vremena svog djetinjstva u Istočnoj Nemačkoj kako izgleda kad se živi pod sovjetskom kontrolom. Ali, rekla je da energtski sporazumi sa Rusijom ne čine obavezu 21. vijeka Berlina prema Moskvi.
"Vrlo sam zadovoljna što smo danas ujedinjeni u slobodi kao Savezna Republika Njemačka. Zbog toga, možemo reći da možemo da vodimo svoje nezavisne politike i pravimo nezavisne odluke", rekla je ona.
Prethodnik Merkelove, Gerhard Schroeder, dugogodišnji prijatelj Putina, podržavao je kompanije Sjevernog toka otkako je izgubio poziciju u kabinetu 2005. Uskoro je došao na čelo akcionarskog odgora Stream AG, koncorcijuma za izgradnju i održavanje podmorskog gasovoda, da bi na kraju postao predsjedavajući Rosnefta, najveće ruske naftne kompanije koju kontroliše Kremlj.
U martu, evropski političari pojačali su pozive za uvođenje sankcija protiv bivšeg kancerala zbog predstavljanja ruskih interesa, iako njegovo ime tek treba da se pojavi na listi pojedinaca pogođenih sankcijama.
Uprkos učestalih upozorenja iz SAD da kompanije umiješane u sporazum rizikuju da budu pogođene sankcijama, Sjeverni tok 2 prema planu trebalo bi da bude završen sljedeće godine.
Ovaj tekst originalno je objavljen na stranicama ruskog servisa Glasa Amerike.
