Priredila: Una Čilić
Zapadni Balkan - Albanija, Bosna i Hercegovina, Kosovo, Makedonija, Crna Gora i Srbija - pati od raznih nedaća, jedan je od zaključaka izvještaja Obavještajne jedinice uglednog lista Economist (EIU), koja svake godine objavljuje niz izvještaja sa fokusom na aktuelne probleme pojedinih država i regija.
U izvještaju o Zapadnom Balkanu stoji da je region karakteriše visok geopolitički rizik. Sigurnosni rizici uključuju brojne bilateralne sporove; trajna neprijateljstva iz ratova 90-ih godina i prijetnje islamskog fundamentalizma.
Uz ove tenzije, Evropska unija se suočava sa geopolitičkim takmičenjem za region između Kine, Rusije i Turske.
Faktori koji su preduslov političkog rizika i nestabilnosti regiona uključuju etničku podijeljenost, slabo povjerenje u vlade, historiju konflikata, visoku stopu nezaposlenosti, dostupnost oružja, rizik od terorizma, međunarodne tenzije, kršenja ljudskih prava, te veliki broj izbjeglica i raseljenih osoba.
Tokom samita u Solunu 2003. godine, lideri EU obećali su balkanskim zemljama da će vrata za članstvo u Uniji biti otvorena za njih. Petnaest godina kasnije, članstvo u EU ostaje daleka perspektiva za zapadnobalkanske zemlje.
Evropska komisija, ali i neki EU lideri, rekli su da je 2018. ključna godina u kojoj očekuju odlučujući napredak u rješavanju dugotrajnih sporova koji su spriječavali brži pristup.
Nakon nedavnog inicijalnog proboja u 27 godina starom sporu oko imena između Grčke i Makedonije, lideri EU se nadaju da bi sličan korak naprijed mogao biti napravljen oko statusa Kosova. Ovo će biti jedna od ključnih poruka na Samitu za Zapadni Balkan, koji će organizovati vlada Ujedinjenog Kraljevstva 10. jula 2018. u Londonu.
Prema demokratskom indeksu Obavještajne jedinice Economista, Srbija, koja se nalazila na 66. mjestu od 167 zemalja i teritorija, označena je kao jedina sa "manjkavom demokratijom" u regiji. Sve ostale zemlje su označene kao "hibridni režimi", sa Albanijom na 77. mjestu, Crnom Gorom na 83, a Bosna i Hercegovina koja se našla na 101. mjestu je bila najslabije rangirana zapadnobalkanska zemlja.
Crna Gora i (donedavno) Makedonija su skoro cijelu deceniju bile de facto jednostranačke države, sa izbornim manipulacijama i neformalnim mrežama klijentelizma i pokroviteljstva.
Na Kosovu postoji značajan broj konkurentskih političkih stranaka, ali moć je u rukama elite koju čine uglavnom kosovski "ratni lideri" koji su se koristili izbornim manipulacijama da ostanu na vlasti.
U BiH stranke, čija nadmoć obično potiče iz vremena rata 1992-1995, uživaju u dominaciji nad "šarolikim etničkim političkim feudima", u kojem liderima uporište daje složen sistem decentraliziranog upravljanja zemlje.
U Srbiji je predsjednik Aleksandar Vučić ojačao svoju ličnu moć kroz stalno stalno aktivnu izbornu kampanju i kontrolu nad medijima.
Među objašnjenjima koja su ponuđena kao razlozi za nedavno nazadovanje na Zapadnom Balkanu, najistaknutiji su relativno nizak ekonomski razvoj u regiji, geopolitički uticaj autoritarne Rusije, kao i odsutnost ili neuspjeh da se ispune i prate smjernice koje je postavila EU.
