Iako je na početku pandemije bilo rečeno da zdravi ne trebaju nositi maske, ta preporuka Svjetske zdravstvene organizacije je brzo promijenjena kada se utvrdilo da postoje asimptomatski slučajevi infekcije koji mogu širiti virus.
Ova prvobitna preporuka je djelomice bila i zbog toga što nije bilo dovoljno maski za zdravstvene radnike. Nova naučna spoznaja je zamijenila staru: utvrđeno je da univerzlno nošenje maski i kod zdravih i oboljelih može reducirati širenje virusa.
Dosta naučnika je u prvim danima pandemije zastupalo prvobitnu tezu – ali tu nije riječ o lažnoj vijesti, dezinformaciji, nego o tome da je vremenom došlo do promjene naučnog pogleda na tu situaciju.
Ogromna randomizirana studija nudi dokaze da nošenje maski smanjuje širenje COVID-19 te da hirurške maske djeluju čak i bolje od platnenih. Ambiciozna studija obuhvatila je više od 340 000 ljudi u 600 sela u Bangladešu i to 178 288 u interventnoj grupi i 163 838 u kontrolnoj grupi.
Sela i domaćinstva nasumično su dodijeljeni za dobivanje besplatnih platnenih ili hirurških maski i drugih strategija promicanja maski, ili bez ikakvih intervencija.
Naučnici su pratili i utjecaj na ponašanje ljudi na mjestima gdje se skuplja dosta ljudi, pa se i zaraza lakše širi, poput štandova za čaj i tržnica. Sudionici su ispitani o svim simptomima COVID-19, a simptomatični pojedinci testirani su na infekciju SARS-CoV-2.
Intervencije su utrostručile udio ljudi koji su pravilno nosili maske. Sveukupno, u selima gdje je tim dijelio maske, simptomatskIH infekcija je bilo 9.3% manje.
Tamo gdje su se dijelile hirurške maske, rezultati su bili još bolji: infekcije su pale za 11%. Najviše su koristi imali stariji ljudi: simptomatski COVID-19 kod ljudi starijih od 60 godina smanjio se za 35% u selima korištenjem hirurških maski.
Randomizirane studije su jedan od najviših dokaza u naučnim istraživanjima. Iako je studija još u preprintu, odnosno nije recenzirana, nui dobre dokaze za to da maske štite i smanjju širenje u zajednici te da je univerzalno nošenje maske itekako značajno u pandemjskim vremenima.
Studiju u preprintu objavila je neprofitna organizacija Innovations for Poverty Action i trenutno je u toku recenzija.
Potrebno je naglasiti da i potpuno vakcinisane osobe trebaju nositi maske u uslovima raširene transmisije u zajednici, a posebno u zatvorenom te na otvorenom ukoliko se ne može održavati fizička distanca od oko 2 metra.
