“Sjedinjene Države i dalje snažno pozivaju sve zemlje da izbjegavaju transakcije sa ruskim odbrambenim sektorom i što prije odustanu od zastarjele vojne opreme sovjetskog i ruskog porijekla", navodi se u odgovoru State Departmenta na upit Glasa Amerike.
Takođe, napomenuto je da bi kupovina opreme usaglašene sa standarima NATO-a produbila saradnju sa Alijansom.
“Što je partnerstvo koje Sjedinjene Države i naši NATO saveznici cijene i nadaju se da će nastaviti da jača u narednim godinama”, navedeno je u odgovoru State Departmenta na upit Glasa Amerike.
Ruske letjelice, njih ukupno jedanaest, predstavljene su među drugom vojnom opremom i naoružanjem u četvrtak na vojnom aerodromu „Pukovnik-pilot Milenko Pavlović“ u naselju Batajnica nadomak Beograda.
"Ne znam da li razumijete šta znači da u jednom danu dobijete 11 tvrđava koje lete", poručio je predsjednik Srbije Aleksandar Vučić koji je prisustvovao prezentaciji.
Takođe, istakao je da će Srbija nastaviti sa nabavkom naoružanja.
“I što se više upiru da mi objasne da ne treba da kupujemo, mi ćemo toliko više da kupujemo. I ni na koji način nećemo ugroziti finansijsku stabilnost zemlje”, rekao je predsjednik države koja se nalazi u zahuktaloj kampanji uoči parlamentarnih i lokalnih izbora raspisanih za 17. decembar.
Nije međutim javnosti predstavljeno samo rusko naoružanje i tehnika – prisutne su bile, između ostalog, transportne letjelice i radarski sistemi francuskih kompanija "Airbus" i "Tales", ali i njemačka i španska oprema.
Srbija, kandidatkinja za članstvo i država koja deset godina pregovara o ulasku u Evropsku uniju, održava bliske političko-ekonomsko-kulturne veze sa Ruskom Federacijom koja se nalazi na meti sankcija Zapada zbog brutalne agresije na suseda Ukrajinu.
Još se nije usaglasila sa kaznenom politikom prema Rusiji.
Protivljenje uvođenju sankcija predstavnici vlasti obrazlažu podrškom Rusije, kao stalne članice Vijeća sigurnosti UN, u vezi sa državnom politikom prema Kosovu - koje je nezavisnost od Srbije proglasilo pre 15 godina.
Zavisnost od ruskih energenata takođe se ističe kao jedan od razloga za odbijanje usaglašavanja sa kaznenom politikom prema Rusiji.
Helikopteri plaćeni oružjem?
Ruski helikopteri, kako je objasnio predsjednik Srbije tokom prezentacije, kupljeni su od članice Evropske unije Kipra. Kako izvještava agencija Reuters, vlade dvije države 2021. dogovorile su kupovinu zastarjelih letjelica kojima je potreban remont - za neutvrđenu sumu novca.
“Našoj kiparskoj braći platili smo više od polovine oružjem... uglavnom artiljerijom”, rekao je Vučić tokom boravka u vazduhoplovnoj bazi nadomak Beograda.
Prema podacima specijalizovanog vazuhoplovnog portala Tango Six, Srbija trenutno raspolaže sa ukupno 15 helikoptera ruske proizvodnje. Radi se o četiri savremenije letjelice Mi-35M, isporučene 2019. godine, i jedanaest Mi-35P – proizvedenih 2001, koje se mogu koristiti do 2026. Kako ukazuje Tango Six, remontom im se period upotrebe može produžiti za deset godina - do 2036.
Vojska Srbije jedna je od najbrojnijih na Balkanu. U najvećoj mjeri oslanja se na sovjetsku i rusku vojnu tehnologiju. Tokom posljednjih godina nabavljala je i kinesko naoružanje.
U odgovoru na komentar koji je Glas Amerike zatražio od zvaničnika Evropske unije – skrenuta je pažnja na posljednji izvještaj Evropske komisije o napretku Srbije, uz napomenu da se radi o dokumentu u kom su više nego jasno izrečeni stavovi.
Neki od njih su da Srbija od februara 2022. i ruske invazije na Ukrajinu, nije uvela nijednu restriktivnu mjeru protiv Ruske Federacije. Podsjeća se i da je, uz Tursku, Srbija jedina država kandidat za članstvo u Uniji koja se nije priključila sankcijama.
"Srbija je sa Ruskom Federacijom održavala odnose na visokom nivou, što postavlja pitanja o strateškom smjeru države", istaknuto je u izvještaju Evropske komisije. Takođe, zatraženo je i da se osnaže napori u sprječavanju kršenja kaznene politike protiv Rusije.
Vojna neutralnost i rusko-kinesko oružje i tehnologija
Odlukom parlamenta iz 2007. godine Srbija je proglasila vojnu neutralnost i time se obavezala da neće pristupati nijednom vojnom savezu do, kako je navedeno u usvojenoj rezoluciji, raspisivanja eventualnog referenduma na kojem bi se moglo odlučivati o tom pitanju.
Takođe, Srbija je od decembra 2006. članica “Partnerstva za mir” – političko vojnog programa NATO-a saveza usmjerenog ka stvaranju povjerenja među zemaljama članicama Severnoatlantske alijanse NATO-a, drugih država Evrope i nekadašnjeg Sovjetskog Saveza.
U odgovoru na upit Glasa Amerike, povodom nabavke ruskih helikoptera, zvaničnik Skevernoatlantske alijanse podsjetio je da je generalni sekretar NATO-a Jens Stoltenberg ukazao na značaj dugogodišnjeg partnerstva sa Srbijom o čemu je govorio tokom nedavne posjete državama Zapadnog Balkana.
Dvojica zvaničnika su se tada dotakla i dvadesetomjesečne agresije jedne države na svog suverenog suseda.
“Takođe smo razgovarali o ratu Rusije protiv Ukrajine. Treba da nastavimo jasno da osuđujemo neprihvatljivu agresiju Rusije. U trenutku kada Ukrajina ulazi u drugu ratnu zimu, podrška NATO saveznika i partnera ostaje od suštinskog značaja”, rekao je Jens Stoltenberg tokom zajedničkog obraćanja sa predsjednikom Srbije u Beogradu.
Srbija se, osim deklarative podrške ukrajinskom teritorijalnom integritetu, takvim pozivima još nije pridružila.
Štaviše, prate je sumnje da predstavlja i svojevrsni poligon za kršenje restriktivnih mjera protiv Ruske Federacije – što su, nedavno za Glas Amerike, Sjedinjene Države najavile da će razmatrati.
