Sjedinjene Američke Države upozoravaju na negativne posljednice rastućeg jaza između američke potrošnje za odbranu i odbrambenih budžeta evropskih zemalja u vrijeme visokih tenzija izazvanih ruskim uplitanjem u dešavanja u Ukrajini. Aktuelan povod za ta upozorenja su raspoređivanje američkih tenkova i vojnih brodova u Evropi, kao dijela tekućih vojnih vježbi snaga NATO saveza.
Tako je oko 400 američkih vojnih oklopnih vozila iskrcano nedavno u Rigi, glavnom gradu Latvije, u znak podrške i solidarnosti sa istočno-evropskim zemljama u slučaju eventualne ruske agresije.
General John O'Connor je tom prilikom istakao:
"Možemo rasporediti našu vojnu moć i pomoć saveznicima u bilo koje vrijeme i bilo gdje da je to potrebno. Naša poruka Latvijcima je da će Sjedinjene Države i Evropa osigurati pravovremeno, svaki put kada to bude potrebno, punu podršku iz zraka, sa mora i na kopnu."
Zvaničnici NATO-a učestalo upozoravaju na moguće ruske agresije na susjedne zemlje, slične upadu na Krim i aneksiji tog poluotoka prije godinu dana, i na moguća nova podsticanja proruskih separatičkih pokreta, sličnih onima na istoku Ukrajine. I to je bio jedan od razloga da najviši predstavnici članica NATO saveza, na samitu održanom prošle godine u Walesu, potpišu obavezu o izdvajanju najmanje 2 odsto od bruto nacionalnog proizvoda za odbranu. Analize u 14 zemalja ukazuju da će samo Sjedinjene Države i Estonija, ispuniti tu obavezu.
Analitičar Lukasz Kulesa ističe:
"Veliki broj država zapravo čini suprotno od obaveza prihvaćenih u Walesu, odnosno smanjuje izdvajanja za vojnu potrošnju."
Procjene ukazuju da ni Britanija, najčvršći saveznik Sjedinjenih Država u NATO-u, neće ispuniti obavezu izdvajanja 2 odsto nacionalnog bruto proizvoda za odbranu.
To bi moglo imati negativan uticaj na britansku ulogu u vojnim operacijama NATO saveza procjenjuje Ben Berry, analitičar Instituta za strateške analize:
"Britanska armija sada nema takve kapacitete za angažiranje u multinacionalnim operacijama kakve je ranije imala. Sjedinjene Države takođe smanjuju oružane snage i sasvim je logično tvrditi da raste međuovisnost multinacionalnih partnera u formiranju i održavanju jakih borbenih snaga potrebnih za uspješne koalicione vojne operacije."
Unatoč smanjenu vlastitih oružanih snaga, američki udio u ukupnim odbrambenim troškovima NATO saveza konstantno se povećava podsjeća Lukasz Kulesa:
"Sada je taj udio veći od 70 odsto, što je za 20 procenata više nego u eri hladnog rata. Naravno, to nije zdravo stanje, jer se u nekim evropskim zemljama širi uvjerenje da povećanje njihovog udjela nije neophodno."
U Estoniji, jednoj od država koje se graniče sa Rusijom, izdvajanja za odbranu bliže se stopi od 2 i po procenta nacionalnog bruto proizvoda navodi Lukasz Kulesa i dodaje:
"To takođe ima i snažnu političku poruku. Zemlje koje su najzabrinutije za svoju sigurnost na pravo mjesto usmjeravaju novac potreban za očuvanje te sigurnosti."
Vojni eksperti upozoravaju da Rusija ulaže jako mnogo u modernizaciju oružanih snaga. Vojna tehničko-tehnološka superiornost Sjedinjenih Država i najvećih evropskih zemalja je i dalje izrazita, ali taj jaz Rusija može značajno smanjiti, možda čak i eliminirati, upozorava Ben Barry:
"Više je vrsta ruskih vojnih kapaciteta koje Sjedinjene Države, Evropa i NATO ne smiju podcijeniti. Primjera radi, nuklerni kapaciteti ili kapaciteti višeslojne odbrane od napada iz zraka. I ruski tenkovi i oklopna vozila su vrlo dobri, mada nisu još uvijek dostigli standarde najboljih američkih i zapadnih tenkova i oklopnih vozila.... kao što su, primjera radi, Leopard 2A7 ili M1 Abrams."
Ta borbena oruđa raspoređuju se po Evropi. Na evropskom jugoistoku, u Crnom moru, američki vojni brodovi predvode mornaričke manevre NATO saveza u teritorijalnim vodama Bugarske. Uz česte, skupe, vojne vježbe u okviru NATO-a, potrebne za održavanje i unapređivanje vojnih sposobnosti saveza, s jedne strane, i uz modernizaciju i jačanje ruskih oružanih snaga, s druge strane, američko upozoravanje na negativne posljednice smanjenog izdvajanja za odbranu u evropskim zemljama je i logično i opravdano.
