Linkovi

Ljeto koje oborilo sve temperaturne rekorde


Volonter koristi mali ventilator da se rashladi dok čeka dolazak pape Franje nedaleko od Lisabona. (Foto: AP Photo/Armando Franca)
Volonter koristi mali ventilator da se rashladi dok čeka dolazak pape Franje nedaleko od Lisabona. (Foto: AP Photo/Armando Franca)

Na sjevernoj hemisferi Zemlje zabilježeno je najtoplije ljeto otkako se sprovode atmosferska mjerenja, sa rekordno toplim augustom koji je završio sezonu brutalnih i smrtonosnih temperatura, saopštila je Svjetska meteorološka organizacija (SMO).

Prošli mjesec nije bio samo najtopliji august koji su naučnici zabilježili sa modernom opremom, već je to bio i drugi najtopliji mjesec, iza jula 2023, objavili su SMO i evropska klimatska služba Kopernikus.

August je bio oko 1,5 stepeni celzijusa topliji od predindustrijskih prosjeka. To je prag koji svijet pokušava da ne pređe, iako su naučnici više zabrinuti zbog porasta temperatura tokom decenija, a ne samo zbog promjene u jednom mjesecu.

Svjetski okeani, koji zauzimaju više od 70 odsto Zemljine površine, bili su najtopliji ikada - skoro 21 stepen celzijusa. Tri mjeseca zaredom su naučnici bilježili visoke temperature okeana, saopštili su SMO i Kopernikus.

"Klimatski slom je počeo", rekao je generalni sekretar Ujedinjenih nacija Antonio Guterres u saopštenju.

Do sada, 2023. je druga najtoplija godina u historiji, iza 2016, prema Kopernikusu.

Naučnici za to okrivljuju klimatske promjene koje uzrokovao čovjek zbog sagorijevanja uglja, nafte i prirodnog gasa u kombinaciji sa El Ninjom, što je privremeno zagrijavanje dijelova Tihog okeana koje mijenja vremenske prilike širom svijeta.

Obično El Ninjo, koji je počeo ranije ove godine, dodaje toplotu globalnim temperaturama, ali više u njegovoj drugoj godini.

Klimatolog Andrew Weaver rekao je da brojke koje su objavili SMO i Kopernikus ne predstavljaju iznenađenje, žaleći se kako vlade nisu dovoljno ozbiljno shvatile pitanje globalnog zagrijavanja. On je izrazio zabrinutost da će javnost zaboraviti na to pitanje kada temperature ponovo padnu.

"Vrijeme je da svetski lideri počnu da govore istinu", rekao je Weaver, profesor Univerziteta Victoria u Kanadi.

"Nećemo ograničiti zagrijavanje na 1,5 stepen; nećemo ograničiti ni zagrijavanje na dva stepena. Sada moramo da radimo na tome da spriječimo zagrijavanje od tri stepena. To je nivo koji će izazvati haos širom svijeta."

Kopernikus, odjeljenje svemirskog programa Evropske unije, ima zapise koji sežu do 1940, ali u Ujedinjenom Kraljevstvu i Sjedinjenim Državama, globalni rekordi sežu do sredine 1800-ih i očekuje se da će te meteorološke i naučne agencije uskoro utvrditi da je ovo ljeto oborilo rekord.

"Ono što vidimo, nisu samo novi ekstremi, već i konstantnost ovih rekordnih vremenskih uslova. Oni utiču na ljude i planetu i jasna su posljedica zagrijavanja klimatskog sistema", rekao je Carlo Buontempo, direktor Službe za klimatske promene Kopernikus.

Naučnici su koristili godove drveća, jezgra leda i druge parametre da bi procijenili da su temperature sada više nego u posljednjih 120.000 godina.

Svijet je i ranije bio topliji, ali to je bilo prije ljudske civilizacije, nivoi mora su bili mnogo viši, a polovi nisu bili ledeni. Do sada su dnevne septembarske temperature više od ranijih prosjeka za ovo doba godine, prema klimatskoj analizi Univerziteta Maine.

Dok su okeani i temperatura vazduha dostizali rekordne nivoe, na Antarktiku su ponovo zabilježeni rekordno niski nivoi količine morskog leda, saopštio je SMO.

"Obim antarktičkog morskog leda bukvalno je van lista, a globalna temperatura površine mora ponovo je bila na novom rekordu", rekao je Petteri Taalas, generalni sekretar SMO.

"Vrijedi napomenuti da se ovo dešava prije nego što vidimo potpuni uticaj zagrijavanja izazvanog El Ninjom, koji se obično odigrava u drugoj godini nakon što se razvije."

Snažni El Ninjo se poklopio sa najvišim temperaturama svih vremena 2016.
Meteorološka agencija UN objavila je predviđanja koja sugerišu da će jedna od narednih pet godina na Zemlji biti za 1,5 stepeni celzijusa toplija nego sredinom 19. veka. Granica od 1,5 stepeni celzijusa je veoma važna.
UN su također predvidjele 98 posto šansi da se obori rekord iz 2016. u sljedeće četiri godine. Nova očitavanja o visokim globalnim temperaturama došla su pošto je SMO u srijedu objavio bilten o kvalitetu vazduha i klimi, napominjući da je ekstremna toplota, praćena šumskim požarima i pustinjskom prašinom, uticala na kvalitet vazduha, zdravlje ljudi i životnu sredinu.
Lorenzo Labrador, naučni savjetnik SMO požalio se zbog pogoršanja kvaliteta vazduha širom svijeta i naveo"rekordnu sezonu požara" u mnogim dijelovima svijeta, uključujući zapadnu Kanadu i Evropu.
"Ako se toplotni talasi povećaju kao rezultat El Ninja, vjerovatno možemo očekivati dalju degradaciju kvaliteta vazduha u cjelini", kazao je on.
  • 16x9 Image

    ASSOCIATED PRESS (AP)

    Associated Press (AP) je neprofitna nezavisna globalna novinska organizacija sa uredima u preko 100 zemalja. Osnovana 1846. godine,  licencira svoje činjenično izvještavanje medijima širom svijeta.

XS
SM
MD
LG