COVID-19 je respiratorna bolest koju uzrokuje virus - zvanično poznat kao SARS-COV2, što je skraćenica za teški akutni respiratorni sindrom - koronavirus 2.
To je drugi put da je koronavirus izazvao teška oboljenja i smrtne slučajeve. SARS se prvi put pojavio u Kini u novembru 2002. Trenutna verzija virusa pojavila se iz Kine 2019. godine, zbog čega se naziva COVID-19.
Virus napada pluća. Kada dospIJe u njih, množi se i neutrališe molekule koji nam pomažu u borbi protiv infekcije.
Većina ljudi se oporavi, ali virus može da ošteti pluća i dovede pacijente u situaciju da se bore za vazduh.
Thomasu Steeleu je zbog COVID-19 bila potrebna dvostruka transplantacija pluća.
“Ništa se ne može uporediti s tim da ležite u bolničkoj sobi, borite se za svaki udah, a ja sam tako živio 58 dana", kazao je on.
Pluća šalju kiseonik u krvotok a virus može da ošteti pluća i dovede do pada nivoa kiseonika. Pacijenti moraju da se stave na respiratore da bi im se pomoglo da dišu.
Zgrušavanje krvi
COVID-19 može takođe da izazove opasne krvne ugruške. Ljudi koji već imaju oštećene krvne sudove zbog visokog krvnog pritiska ili moždanog udara, i oni sa srčanim oboljenjima, imaju veći rizik da razviju teži oblik bolesti.
Krvni ugrušci mogu da se formiraju u cIJelom telu, uključujući pluća i srce. Zgrušavanje krvi može da dovede do infarkta ili moždanog udara.
Doktor Allen Anderson iz Zdravstveno-naučnog cnetra pri Univerzitetu Texasa u San Antoniju je jedan od mnogih kardiologa koji je primjetio oštećenja srca i kod ljudi kojima je srce bilo zdravo prije virusa.
“Imali su povećane markere enzima u krvi koji su konzistentni sa srčanim udarom iako nisu imali nikakvu blokadu u srčanim arterijama, imali su poremećaj ritma srca i to se prilično često događalo", kaže Anderson.
Virus i upale koje ga prate mogu da oštete srčano tkivo. Neka od tih oštećenja mogu da se otklone ali ponekada - šteta je trajna.
Oštećenje bubrega
Ljekari su, takođe, naučili da virus može da ošteti još jedan vitalni organ - bubrege. Veliki medicinski centar u New Yorku razmotrio je podatke o više od 5.000 pacijenata prošle godine.
Doktor Kenar Jhaveri iz Škole medicine Hofstra/Northwell u Greay Necku u New Yorku je vodeći autor čiji su nalazi objavljeni u medicinskom žurnalu za nefrologe Kidney International.
“Od 5.449 pacijenata, 36,6% njih je razvilo akutno otkazivanje bubrega ili oštećenja bubrega. Od onih kojima su oštećeni bubrezi, 14% je bila potrebna dijaliza", izjavio je doktor Jhaveri.
Naučnici i dalje proučavaju uticaj koronavirusa na tijelo. Najteži efekti počinju sa plućima. Oštećena pluća teže unose kiseonik u krvotok a organima je potreban kiseonik da bi funkcionisali. Ako ga nema, mogu da otkažu - pluća, srce, bubrezi i jetra. Takođe, postoje dugoročne posledice bolesti. Neke nisu opasne po život ali mogu da utiču na kvalitet života.
Produženi simptomi
Simptomi uključuju dugotrajni zamor, glavobolje, gubitak daha ili bol u grudima. Takođe mogu da se pojavi problemi sa pamćenjem i koncentracijom. Drugi pacijenti, pak, dugo poslije koronavirusa imaju osjećanja anksioznosti i depresije.
Svi, ne samo oni koji su hospitalizovani, mogu da imaju dugoročne simptome. I nema načina da se predvidi ko će biti pogođen.
“Zaista ne znamo koliko će pacijenata razviti dugoročne simptome koronavirusa nakon što su bili inficirani", kaže doktorica Kristin Englund, specijalista za infektivne bolesti na klinici Clevelandu. "Studije razmatraju veliki raspon - između 10 i čak 80% slučajeva, tako da je moguće da će veliki broj ljudi imati simptome i znatno poslije perioda od četiri nedjelje, za koliko se vjeruje da se ljudi obično oporave od virusa."
Neki medicinski centri otvorili su specijalne klinike sa ljude sa dugoročnim simptomima, koji su ostali i nakon što su se oporavili od samog koronavirusa. Drugi možda ne spadaju u tu kategoriju ali su im se životi drastično promijenili zbog COVID-19.
"Nikada, do kraja života, više neću biti ista osoba", kaže pacijent Thomas Steele, jedan od mnogih kojima su se životi zauvijek promijenili zbog COVID-19.
