Izvještaj demokrata u Senatu: Rusko miješanje u američke izbore kao nacionalna kriza

Demokrate u senatskom Spoljnoolitičkom odboru objavile su izvještaj od 200 strana u kojem se iznose detalji, kako se navodi, ruskih napora u posljednje gotovo dvije decenije da utiče na izbore u Evropi, a Trump kritikuje zato što nije uradio dovoljno da riješi taj probem.

Izradu izvještaja, poslije Trumpove iznenađujuće pobjede na predsjedničkim izborima, zatražio je najviše rangirani demokratski senator u odboru, Ben Cardin.

Zaključci su objavljeni godinu nakon što su američke obavještajne agencije utvrdile da se Rusija miješala u predizbornu kampanju u korist Trampa, tada republikanskog kandidata, a da bi podrila demokratsku kandidatkinju Hillary Clinton.

Moskva je demantovala te optužbe, dok je Trump više puta istakao da njegov izborni štab nije bio u dosluhu sa Moskvom.

Dokument se sastoji od osam poglavlja i nekoliko dodataka, u kojima se detaljno govori o instrumentima koje je, prema navodima istražitelja Senata, Rusija koristila da utiče na izbore u Evropi. Takođe se iznosi više od 30 preporuka za sprečavanje daljeg miješanja u izbore u Evropi, Sjedinjenim Državama i drugim zemljama.

Istražitelji optužuju Moskvu da je pokušala da podrije demokratije širenjem dezinformacija, prijetnjama energetskoj bezbjednosti zemalja i korištenjem “cyber kriminalaca” da krade informacije.

"Predsjednik Trump mora da bude svjestan ruske prijetnje, da ojača odgovor naše vlade i institucija i sarađuje sa međunarodnom zajednicom u sprečavanju prijetnje i zaštiti naših principa”, poručio je Cardin u saopštenju

Među preporukama u izvještaju su i izgradnja demokratskih institucija u zemljama najpodložnijim miješanju u izbore i formiranje organizacije slične Nacionalnom centru za borbu protiv terorizma koja bi koordinisala američki odgovor na takvo miješanje.

Takođe se od Wahingtona i njegovih saveznika traži da zamrznu “prljavi novac” Kremlja i objave bilo koje obavještajne podatske o imovini ruskog predsjednika Vladimira Putina u inostranstvu.

"Relevantni odbori u Kongresu, kao i izvršna grana, trebalo bi takođe dodatno da ispitaju korupcijui pranje novca od strane ruske vlade”, navodi se u izvještaju.

Objavljivanje izvješataja poklopilo se sa sve dubljim podjelama između republikanaca, koji kontrolišu Kongres, i demokrata u pogledu kongresnih istraga miješanja Rusije u izbore, Pojedini republikanski članovi Kongresa dovode u pitanje te istrage, kao i onu koji vodi specijalni tužilac Robert Mueller.

Crna Gora da bude na oprezu

U izvještaju su, kao primjeri ruskog miješanja, između ostalog navode i Crna Gora i Srbija.

Ocjenjuje se da je štetni uticaj Rusije, dugo prisutan u Crnoj Gori, intenziviran 2016. godine da bi se omeli napori zemlje da postane članica NATO-a.

„Obnovljeni fokus na Crnoj Gori, koji je obuhvatao propagandu, podršku nevladinim organizacijama i političkim strankama, kulminirao je navodnim ruskim naporom da zbaci vladu poslije parlamentarnih izbora 2016. godine. Iako se Rusija snažno protivila želji Crne Gore da se pridruži NATO-u, nije pribjegla konvencionalnim vojnim taktikama korištenim u Ukrajini i Gruziji, već se umjesto toga oslonila na hibridnu kombinaciju širenja dezinformacije i pretnji upotrebom sile da bi poslala istu poruku da je integracija sa zapadom neprihvatljiva“, ističe se u izvještaju.

Navodi se da je prijetnja silom došla u vidu „navodne zavjere za izvođenje državnog udora, skovane sredinom 2016. godine“, u kojoj su učestvovali bivši ruski obaveštajni agenti i srpski nacionalisti, a čiji cilj je bio da se poremete planovi Crne Gore da se pridruži NATO-u.

“Međutim pokušaj državnog udara nije bio posebni događaj, već je predstavljao kulminaciju istrajne propagande i kampanje miješanja da se crnogorski narod ubijedi da bude protiv članstva u NATO-u. Nakon što je Crna Gora objavila namjeru da se pridruži Alijansi, ruska vlada se tome oštro usprotivila u nadi da će uticati na javno mnjenje”, navode istražitelji Senata.

Ističe se da je, ubrzo nakon što je Crna Gora saopštila da namjerava da se pridruži NATO-u, Rusija pokrenula propagandnu kampanju, “koja je obuhvatala podršku proruskim političkim strankama i ohrabrivanje nevladninih organizacija koje su protiv NATO-a”.

“Demokratski front, za koji se vjeruje da je primio milione dolara ruske pomoći, prerastao je iz marginalne snage u glavnu opozicionu stranku u Crnoj Gori. DF je bio veoma aktivan tokom debate o NATO-u, što je ponekad rezultiralo nasiljem. Na primjer aktivisti DF-a organizovali su demonstracije u oktobru 2015. godine, na kojima je došlo do sukoba sa policijom. Propaganda se slobodno širila putem Sputnjika i proruskog internet portala inf4.net, dok je Rusija navodno uložila resurse u nevladine organizacije “Ne ratu, Ne NATO-u” i “Pokret za neutralnost” da bi se javno suprostavila pristupanju Alijansi", navodi se u izvještaju.

Ocjenjuje se i da članstvo Crne Gore u NATO-u u ima ogromnu važnost, s obzirom na to da “pokazuje drugim aspirantima da je moguće suprostaviti se pritisku i propagandi ruske vlade i integrisati se sa zapadom”.

Slučaj Crne Gore, kako se ocjenjuje, pokazuje i koliko je daleko ruska vlada spremna da ide da bi zaustavila članstvo neke zemlje u Alijansu. To bi, navodi se, trebalo da posluži kao upozorenje ostalim aspirantima za NATO i EU, naročito na Balkanu.

Crnoj Gori se savjetuje da i dalje bude na oprezu s obzirom na to da bi “Moskva mogla da nastavi da vrši pritisak u Crnoj Gori na sličan način kao u državama poput Bugarske”, ali i ističe da su nasilni potezi Rusija manje vjerovatni sada kada je Crna Gora članica NATO-a.

“Međunarodna zajednica ne bi trebalo da bude samo zadovoljna time što je Crna Gora sada članica, već bi trebalo da pomogne vladi da poboljša odbranu protiv drugih instrumenata meke moći u ruskom asimetričnom arsenalu”, preporučuje se u izvještaju.

Od NATO-a se traži da od aspiranata zahtijeva sprovođenje niza reformi direktno povezanih sa izgradnjom otpornosti na prijetnje od “asimetričnog arsenala ruske vlade”, a od Sjedinjenih Država da nastave da iskazuju posvećenost Alijansi, a naročito Članu pet o kolektivnoj odbrani.

Naglašava se da Rusija nikada be ni trebalo da ima pravo veta na odluke NATO-a i da bi Alijansa trebalo da bude spremna da primi bilo koju zemlju koja ispunjava uslove za članstvo i ima podršku građana.