Tokom nekoliko proteklih mjeseci desetine hiljada Nijemaca demonstrirali su na ulicama Drezdena protiv islamizacije Zapada. Na najvećem prosvjedu održanom do sada, a bilo je to u prošli ponedjeljak kada je na ulice Drezdena izašlo oko 25 hiljada Nijemaca, bilo je jasno vidljivo da su i neki drugi razlozi povod za izlazak na ulice.
Da li, i koliko, ono što se Drezdenu desilo krajem Drugog svjetskog rata i dešavalo u vrijeme bivšeg istočno-njemačkog komunističkog režima, uz bojazan od islamizacije Njemačke, utiče na sadašnju atmosferu u tom gradu?
Drezden, potpuno obnovljen nakon strahovitih razaranja na kraju Drugog svjetskog rata, ekonomski i kulturno oživljen nakon ujedinjena dvije Njemačke, sada je političko poprište. Pokret PEGIDA, Pokret evropskih patriota protiv Islamizacije Zapada, procvjetao je u političkom vakumu koji profesor drezdenskog univerziteta Werner J. Patzelt ovako objašnjava:
"U Njemačkoj postoji konsenzus da se nikada više dozvoli povratak fašizma. Uz to, postoji i procjep u desno orijentiranom političkom spektru. U taj prazni prostor ubacili su se pokret PEGIDA i manje stranke poput Alternative za Njemačku."
Ta stranka, Alternativa za Njemačku, dobila je 10 odsto glasova na regionalnim izborima. Lider drezdenskog ogranka stranke Bernd Lommel jedan od povoda za nastanak pokreta PEGIDA tumači nedavnom prošločću Drezdena:
"Dosta je građana koji smatraju da od ujedinjenja Njemačke nisu imali neke veće koristi. Ima i onih koji su tim ujedinjenjem izgubili i sada nisu sigurni u svoju budućnost."
Drezden nije grad koji potvrđuje stereotip o teškoćama iz kojih izrasta politički ekstremizam. Ekonomski, Drezden je relativno prosperitetan. Stoga neki analitičari političku polarizaciju u gradu indirektno vezuju i za februar 1945. godine kada su američki i engleski bombarderi razorili grad. Tada je poginulo oko 25 hiljada osoba. Godišnjica bombardiranja obilježava se svake godine protestnim marševima kroz obnovljeni centar grada. Taj detalj iz duge povijesti grada oblikuje pogled na svijet mnogih članova i simpatizera pokreta PEGIDA procjenjuje profesor Patzelt:
"U osnovi argumentacija je slijedeća: Drezden su razorili Amerikanci i Englezi. Sjedinjene Države nikada nisu prestale sa bombardiranjima širom svijeta. Sada bombardiraju Bliski Istok, razaraju tamo. Jedna od posljedica.... jako mnogo izbjeglica u Njemačkoj."
Za zastave Rusije, viđane tokom marševa pokreta PEGIDA profesor Patzelt kaže da odražavaju želju nekih učesnika da izraze neslaganje sa američkom upotrebom moći. Takvim detaljima ne treba pridavati pažnju smatra drezdenski političar Jan Donhauser, član stranke Kršćanih demokrata, stranke koju predvodi njemačka kancelarka Angela Merkel. On ističe:
"Pokret PEGIDA nije samo nezadovoljstvo politikom pružanja azila. Mnogo je drugih razloga za nezadovoljstvo koji hrane pokrete kao PEGIDA. Moramo to uvidjeti, shvatiti, možemo se slagati ili neslagati, ali kao političari moramo se prema razlozima i povodima za nezadovoljstvo odnositi vrlo ozbiljno."
Njemačka kancelarka Angela Merkel bila je prisutna na velikom okupljanju Nijemaca u Berlinu koji su, dan kasnije kao protutežu prosvjedima u Drezdenu, organizirale zajednice muslimana. Gospođa Merkel je snažno i odlučno osudila prosvjede članova i simpatizera pokreta PEGIDA, koji, kako je rekla, nose mržnju u srcima.
Takav pristup profesor Patzelt smatra pogrešnim:
"Govoreći da moramo suzbiti i eliminirati te pokrete, mi zapravo govorimo protiv prava na drugačije mišljenje i izražavanje i time dajemo nove i snažne podsticaje tim pokretima."
Profesor Patzelt predviđa da će se pokret PEGIDA prije ili kasnije utopiti u neku od političkih stranaka, sličnih stranci Alternativa za Njemačku. Za sada učesnici tog pokreta tvrde da će na ulice Drezdena izaći i narednog ponedjeljka i nastaviti marširati ponedjeljkom sve dok se njihov glas ne počne uvažavati.
