Ova zanimljiva studija putem analize DNK je okupila naučnike s Harvarda, s Univerziteta u Baskiji i naučnike sa Balkana.
Kako je na upit Glasa Amerike navela bh. genetičarka dr Adna Ašić, koja nije bila uključena u istraživanje„studija je zanimljiva jer je pokazala da nema značajnog genetičkog faktora koji bi odgovarao osobama iz centralnog dijela Rimskog Carstva, tj. današnjim Italijanima, što pokazuje da je, kao kolonija, ova regija u tom smislu ostala relativno izolovana i bez značajnih migracija“. S druge strane, ističe dr Ašić, „autori su našli dokaze za značajne migracije s područja Anadolije, sjevernog dijela Evrope i stepskih područja Evroazije, a kasnije je uočen prelaz prema sve većoj frakciji genetičkog materijala karakterističnog za današnje Slavene“.
Cjelovita genetička analiza historije stanovništva Balkana
Dr Iñigo Olalde, voditelj ove studije, objavljene u Cell u decembru, dao je za Glas Amerike uvid u ključne zaključke i iznenađujuće nalaze o migracijama i genetičkom naslijeđu.
Jedan od glavnih ciljeva istraživanja bio je napraviti studiju koja se razlikuje od prethodnih genetičkih analiza, a koje su se većinom oslanjale na podatke savremenih ljudi.
Olalde ističe: „Naše istraživanje do sada predstavlja najcjelovitiju genetičku analizu historije stanovništva Balkana tokom 1. milenijuma nove ere, koristeći kombinaciju modernih populacija i drevnih jedinki."
Metode korištene u istraživanju uključivale su uzimanje malih uzoraka kostiju ili zuba svakog drevnog pojedinca, ekstrakciju DNK te sekvenciranje pomoću tehnika sljedeće generacije.
„Ove metode omogućavaju obnovu ne samo mitohondrijalnog genoma već i miliona genetičkih markera u jezgrenom genomu, pružajući nam znatno veću razlučivost.", pojasnio je dr Olalde.
Uzorci su potjecali iz 20 različitih arheoloških lokaliteta u Hrvatskoj i Srbiji, većinom smještenih uz Dunav ili na jadranskoj obali. Najveći broj uzoraka dolazi iz Viminacija, rimske prijestolnice Moesia Superiore, gdje je do sada iskopano impresivnih 16,000 grobova.
Utjecaj Anatolije i Slavena
Jedno od ključnih pitanja istraživanja bilo je razumijevanje demografskih promjena tokom rimskog razdoblja i nakon raspada Zapadnog Rimskog Carstva.
„Iznenađujuće je što nismo pronašli značajnu prisutnost italskog naslijeđa tokom rimskog perioda. Umjesto toga, primijetili smo važan demografski utjecaj populacija iz zapadne Anatolije, koje su se miješale s lokalnim stanovništvom poteklim od drevnih Ilira.", kazao je Olalde.
Jedan od zapaženih nalaza odnosi se na demografski utjecaj slavenskih migracija u ranom srednjem vijeku. „Korištenjem drevnih populacija, možemo procijeniti stepen demografskog utjecaja ovih slavenskih grupa u regiji", napominje dr Olalde.
Analizom genetičkih podataka, istraživači su utvrdili da se slavenski govornici sada nalaze u genetičkom sastavu Balkanaca u rasponu od 30% do 60%.
Jedno od iznenađujućih otkrića istraživanja bilo je prisustvo pojedinca čiji su korijeni bili u istočnoj Africi. „Radi se o odraslom muškarcu iz 2. vijeka nove ere u Viminaciumu, čije su prehrambene navike u djetinjstvu bile potpuno različite od drugih. To ukazuje na moguću migraciju ili utjecaj izuzetno udaljenih područja poput istočne Afrike."
Iako je istraživanje utvrdilo da je veći dio genetičkog sastava današnjih stanovnika Balkana rezultat migracija tokom historije, pitanje slavenskog naslijeđa izaziva rasprave.
Olalde pojašnjava: „Iako je jezik može biti prenesen kroz kulturnu interakciju, imamo visoku sigurnost da je genetički signal koji jasno detektiramo u Balkanu od 6. do 7. vijeka povezan s dolaskom Slavena, što potvrđuju i historijski podaci."
Olalde naglašava da današnje populacije na Balkanu predstavljaju mješavinu ilirskog genetičkog utjecaja, anatolskog naslijeđa i slavenskog naslijeđa.
„Proporcije variraju ovisno o geografskom položaju, no unutar svake grupe varijacija postotaka je znatno niža", zaključuje Olalde. "Ova istraživanja otvaraju nova vrata u razumijevanju kompleksnosti historije Balkana putem genetičkih tragova koji su ostali sačuvani kroz vijekove."
