Trzavice se odnose na odbijanje Njemačke da se priključi misiji patroliranja u Persijskom zalivu, smanjenje dogovorenog doprinosa budžetu NATO-a od strane Njemačke, i najnovije odbijanje kancelarke Merkel da fizički učestvuje na dogovorenom, predstojećem sastanku G-7 u Kemp Dejvidu.
Mada je Merkel odbijanje objasnila kao mjeru opreznosti zbog nastavljene opasnosti od pandemije, prema pisanju lista Wall Street Journal, glavni razlog je neslaganje nemajčke kancelarke sa navodnim prijedlogom Predsjednika Trampa da se Grupa 7 vrati na Grupu 8. Drugim riječima, da se dozvoli povratak Rusije u članstvo tog eksluzivnog ekonomskog skupa.
“Uvrijedljivo je, u stvari, uzimati zdravo za gotovo da američki poreski obveznici moraju da nastave da plaćaju održavanje 50.000 i više američkih vojnika u Njemačkoj, dok njemački poreznici svoje viškove troše na domaće programe," rekao je bivši američki ambasador u Njemačkoj Ričard Grenel njemačkoj novinskoj agenciji DPA.
Njemačka namjerava ove godine da potroši 1,36% BDP-a na odbranu, što je ispod dogovorenog cilja od 2% za države članice NATO. Njemačka vlada kaže da želi da poveća taj procenat na 1.5% do 2024.
Bezbjednosni sporovi u euroatlantskim odnosima mogu biti kobni, tvrdi Stiven Sejbo, profesor na Univerzitetu Džordžtaun i visoki saradnik Američkog instituta za savremene njemačke studije.
Ukoliko se sadašnji trend nastavi obje strane Atlantika biće na gubitku, kaže on.
"Bezbjednosni rizici od daljeg produbljivanja postojećih poremećaja su jednako katastrofalni kao i pandemija. Evropa bez Sjedinjenih Država biće pod sve većim pritiskom Rusije i Kine, biće lišena i vojnog oslonca na Ameriku u svojim daljim diplomatskim nastojanjima. Evropa će se dalje fragmentirati, ugrožene baltičke zemlje zajedno sa Poljskom okrenuće leđa Njemačkoj i Francuskoj."
Rusija će to iskoristiti da pojedine države okrene jedne protiv drugih, a neke i da zastrašuje, nastavlja Sejbo:
"SAD bi (figurativno rečeno) mogle da prestanu da budu evropska sila, istovremeno gubeći i diplomatsku i bezbjednosnu mrežu koju pruža NATO, uključujući ključne vojne baze i postojeće mreže Alijanse. To bi takođe otvorilo mogućnost da dva glavna američka protivnika, Kina i Rusija, pretvore Evropu, u ono što Henri Kisindžer naziva 'dodatkom Euroazije'“.
Transatlantski odnosi ostaju bitni kako u ekonomskom tako i u bezbjednosnom pogledu kaže Erik Bretberg, direktor programa za Evropu i visoki saradnik u Fondaciji Karnegi za međunarodni mir, sa sjedištem u Vašingtonu.
“Transatlantski odnosi doživjeli su krupne udarce tokom sadašnjeg mandata predsjednika Trumpa. Nešto od toga se očigledno dešava zbog neslaganja u politici, poput iranskog nuklearnog sporazuma, trgovinskih tarifa ili Pariskog klimatskog sporazuma. Međutim, radi se i o nedostatku evropskog povjerenja u način rukovođenja predsjednika Trumpa i generalnom utisku da SAD više ne podržavaju evropski projekat.”
Snažni pritisak pod kojim se odnosi trenutno nalaze, biće još veći u slučaju ponovnog izbora Donalda Trumpa, kaže Bretberg i dodaje:
“Dok Evropa bude i dalje nastojala da sarađuje sa SAD, Evropljani će istovremeno pokušati da ojačaju svoju autonomiju u brojnim oblastima. Ukoliko demokrata Džo Bajden bude izabran, atmosfera u odnosima bi mogla da se poboljša, saradnja takođe, ali neka pitanja poput odbrambenih troškova ostaće i dalje komplikovana.”
Džefri Gedmin, visoki saradnik uticajnog privatnog Atlantskog savjeta, podsjeća da su dvije strane Atlantika i u ranijim periodima dodživljavale razlaz.
“Podsjetio bih da su mnogi Evropljani smatrali katastrofalnom odluku Džordža Buša mlađeg da vojno interveniše u Iraku; da je Barak Obama bio elokventan i simpatičan, ali njegovo upravljanje američkom spoljnom politikom pokazalo se slabim, da bi potom stigao majstor u samoreklamiranju Donald Trump. Takođe je činjenica da se demokratski i republikanski zakonodavci slažu u ocjeni da Evropa nije potpuno sposobna da preuzme potrebnu ulogu kada je riječ o pitanjima bezbjednosti. Ništa od toga nije netačno, ali ni nepovratno. Situacija zahtijeva lidere, koji će da nas zbližavaju.”
U međuvremenu, njemačka ministarka odbrane Anegret Kramp-Karenbauer u intervjuu za CNN (10.06.20) izjavila je da od Pentagona, sa kojim redovno komunicira, nije primila nikakvu zvaničnu odluku o povlačenju američkih vojnika iz Njemačke. Bez toga, dodala je, ne može da pruži ni zvanično reagovanje njemačke vlade.
S druge strane, američki zvaničnici domaćim medijima izjavljuju da bi jedan broj američkih vojnika mogao da bude premješten u Poljsku i druge evropske zemlje, dok bi manji broj mogao da se vrati kući. Takođe je pomenuto da će hiljadu i više vojnika biti raspoređeno u Poljskoj, koja ispunjava cilj NATO-a u pogledu doprinosa vojnom budžetu Alijanse.
Poljska je istovremeno odlučila da potpuno obustavi kupovinu ruskog gasa posle 2022. godine, dok je gasovod Nordstrim2, koji Njemačka dovršava sa Rusijom, takođe kamen spoticanja između Berlina i Washingtona.
