"Borbeni avioni izveli su nekoliko vazdušnih napada, gađajući most Al-Rastan na autoputu Homs-Hama... i napadajući položaje oko mosta, u pokušaju da presijeku put između Hame i Homsa i obezbijede Homs", saopštila je Sirijska opservatorija za ljudska prava.
Pobunjenici predvođeni islamističkom grupom Hajat Tahrir al-Šam (HTS) pokrenuli su ofanzivu prije nešto više od nedelju dana, baš kada je u susjednom Libanu stupio na snagu prekid vatre između Izraela i Hezbollaha, saveznika sirijskog predsjednika Bashara al-Assada.
Da bi usporile napredovanje pobunjenika, Assadove snage podigle su barijere od zemljišta na autoputu sjeverno od Homsa, trećeg po veličini grada u Siriji koji se nalazi samo 40 kilometara južno od Hame, saopštila je Opservatorija.
Desetine hiljada pripadnika Asadove manjinske zajednice alavita bježalo je u četvrtak iz Homsa iz straha da će pobunjenici nastaviti da napreduju, navela je ranije Opservatorija.
Pobunjenici su zauzeli Hamu u četvrtak nakon uličnih borbi sa vladinim snagama, najavljujući "potpuno oslobođenje grada" u poruci na svom Telegram kanalu.
Pobunjenički borci su ljubili zemlju i ispalivali slavljeničke hice u vazduh dok su ulazili u četvrti po veličini grad u Siriji.
Borac sirijskih antivladinih snaga puca u vazduh slaveći zauzimanje grada Hame 6. decembra 2024.
Ispostavilo se da su mnogi stanovnici dočekali pobunjeničke borce. Fotograf AFP-a je vidio kako su neki stanovnici zapalili džinovski poster Asada na fasadi gradske skupštine.
Vojska je priznala da je izgubila kontrolu nad gradom, strateški lociranim između Alepa i sjedišta Asadove moći u Damasku.
Ministar odbrane Ali Abas nagašavao je da je povlačenje vojske "privremena taktička mjera".
"Naše snage su i dalje u blizini", rekao je on u izjavi koju je prenijela zvanična novinska agencija SANA.
"Veliki udarac"
Aaron Lund, član istraživačkog centra Century International, nazvao je gubitak Hame "velikim, masivnim udarcem za sirijsku vladu" jer je vojska tamo trebalo da ima prednost i da preokrene dobitke pobunjenika "a oni to nisu mogli da postignu".
Rekao je da će HTS sada pokušati da se probije prema Homsu, odakle su mnogi stanovnici već otišli u četvrtak.
Direktor Opservatorije Rami Abdel Rahman prijavio je masovni egzodus iz grada pripadnika Asadove manjinske zajednice alavita.
On je rekao da se desetine hiljada ljudi kreću ka oblastima duž sirijske obale Sredozemnog mora, gdje Alaviti, sledbenici ogranka šiitskog islama, čine većinu.
"Plašimo se i brinemo da će se u Homsu ponoviti ono što se dogodilo u Hami", rekao je državni službenik koji se predstavio samo imenom Abas.
"Bojimo se da će nam se (pobunjenici) osvetiti", rekao je 33-godišnjak.
Borac opozicionih snaga pored tijela dvojice vladinih vojnika koji leže na zemlji nakon opozicionog preuzimanja vlasti u Hami, Sirija, u petak, 6. decembra 2024. (AP Photo/Omar Albam)
Do prošle nedelje, rat u Siriji je uglavnom bio u mirovanju godinama, ali analitičari kažu da će morati da se nastavi jer nikada nije istinski riješen.
U video snimku objavljenom na internetu, lider HTS-a Abu Mohamed al-Jolani rekao je da su njegovi borci ušli u Hamu da "očiste ranu koja je postojala u Siriji 40 godina", misleći na slom Muslimanske braće 1982. godine, što je vodilo do smrti hiljada ljudi.
U kasnijoj poruci na Telegramu u kojoj je čestitao "narodu Hame na pobjedi", on je prvi put upotrijebio svoje pravo ime Ahmed al-Sharaa umesto svog ratnog nadimka.
Žestoke borbe
Opservatorija, koja se oslanja na mrežu svojih izvora u Siriji, saopštila je da je 826 ljudi, uglavnom boraca, ali i 111 civila, ubijeno u zemlji od izbijanja nasilja prošle nedelje.
To označava najintenzivnije borbe od 2020. u građanskom ratu izazvanom represijom režima nad prodemokratskim protestima 2011. godine.
Ključ za uspjehe pobunjenika od početka ofanzive prošle nedelje bilo je preuzimanje Alepa, koji vladine snage za više od deceniju rata nikada nisu u potpuno ispustile iz ruku.
Dok su pobunjenici koji su napredovali ranije u svojoj ofanzivi naišli na mali otpor, borbe oko Hame bile su posebno žestoke.
Asad je naredio povećanje plata karijernim vojnicima za 50 odsto, javila je u srijedu državna novinska agencija SANA, dok on nastoji da ojača svoje snage za kontraofanzivu.
Tijelo vojnika vladinih snaga leži pored oklopnog vozila u ulici u Hami, Sirija, petak 6. decembra 2024. (AP Photo/Omar Albam)
Pobunjenici su otjerali sirijske oružane snage uprkos činjenici da je vlada poslala "velike vojne konvoje", saopštila je Opservatorija.
Pobunjenici su započeli ofanzivu na sjeveru Sirije 27. novembra, istog dana kada je stupio na snagu prekid vatre u ratu između Izraela i Hezbollaha u susjednom Libanu.
I Hezbollah, i Rusija, bili su ključni podržavaoci Asadove vlade, ali su posljednjih godina zaglibili u sopstvenim sukobima.
HTS je ukorijenjen u ogranku Al-Kaide u Siriji.
Grupa je pokušavala da ublaži svoj imidž posljednjih godina, ali stručnjaci kažu da je pred izazovom da pokuša da ubijedi zapadne vlade da su se u potpunosti odrekle tvrdog džihadizma.
Sjedinjene Države drže stotine vojnika u istočnoj Siriji kao dio koalicije formirane protiv džihadista Islamske države.