„To nikada nije zamišljeno kao vrsta direktne demokratije gdje bi svi Amerikanci mogli da glasaju o svim pitanjima”, podsjeća Andrew Wehrman, profesor historije na Univerzitetu centralnog Michigana. „Samo glasanje, mislili su, treba da bude rezervisano za bogate i obrazovane ljude, ali svakako nisu željeli da ograniče druge oblike učešća u političkom životu.”
Oci nacije su očekivali da će obični ljudi, oni siromašni i neobrazovani, učestvovati u politici indirektno, kroz svoje lokalne vlade, sastanke u gradskim skupštinama i kroz protestne akcije kao što je bojkot.
Neke od osnivača posebno su brinuli populizam i vladavina mase.
„To su bili ljudi koji su mislili da je demokratija 'prljava riječ'. Čak je i John Adams izgovarao takve stvari, nije želio da siromašni ljudi glasaju, nije želio da glasaju žene”, podsjeća profesor Wehrman.
Brus Kuklick, počasni profesor američke historije na Univerzitetu Pennsylvanije, kaže da su autori Ustava imali veoma drugačiju ideju demokratije nego što je imaju današnji Amerikanci.
Portret Georgea Washingtona, prvog predsjednika SAD.
„Osnivači nisu željeli ovakvu vrstu demokratije”, ističe on. „Ustav je napisan tako da su prava na državljanstvo veoma, veoma ograničena. Brinula ih je demokratija... bila je to loša forma vlade jer kada dozvolite svima da učestvuju, velika je mogućnost da ćete izabrati demagoga. Moguće je da na vlast dođu ljudi koji se dodvoravaju masama. Ta ideja je davno nestala.”
Wehrman ističe da su se autori Ustava postarali da samo jedan dio jedne grane vlasti - Predstavnički dom - biraju direktno građani. Elektorski koledž bira predsjednika, koji pak bira članove Vrhovnog suda, a senatore su prvobitno birale državne skupštine.
„To je još jedan pokušaj da se umanji direktno učešće velike grupe ljudi u političkom procesu”, kaže Kuklick. „Zato su u Ustav ugradili toliko drugih ograničenja, da bi zapušili njegove potencijalne šupljine, koje bi dovele do toga da preveliki broj neobrazovanih i siromašnih ljudi dobije pravo glasa.”
Tek nakon što je 1913. godine ratifikovan 17. amandman američkog Ustava, senatori su počeli da se biraju direktnim glasovima.
“Očigledno, Ustav je tako napisan da bi se smanjili nek potezi koje su preduzele državne skupštine. Ljudi poput Jamesa Madisona i Alexandera Hamiltona mislili su da su državne skupštine i birači u nekim državama otišli predaleko, da previše ljudi učestvuje u politici, previše ljudi glasa.”
Voštane figure predsjednika Johna Adamsa i Thomasa Jeffersona u muzeju voštanih figura Madame Tussauds u Washingtonu.
Na primjer, New Jersey je pravo glasa dao stanovnicima koji su mogli da dostignu određeni nivo vlasništva nad imovinom. To je uključivalo žene i Afroamerikance koji su mogli da glasaju od 1776. do 1807. kada je država ograničila pravo glasa na bijele muškarce.
“Oni (oci nacije) su mislili da, ukoliko je u državnim skupštinama bilo suviše glasova, da su te države postajale suviše radikalne i podređene interesima običnog čovjeka, umjesto da budu više rezervisane i prilagođene bogatim, obrazovanim ljudima orijentisanim na biznis", primjećuje Wehrman.
Šta bi, onda, ljudi kao što su Alexander Hamilton, John Admas i drugi pisci Ustava mislili o današnjoj Americi?
“Mislim da bi svi bili oduševljeni što se jedan opšti okvir koji su stvorili i dalje sprovodi”, smatra Wehrman.
Spomenik Alexanderu Hamiltonu u njujorškom Central parku.
A možda bi, čak, bili otvoreni prema promjenama. Na kraju krajeva, oni jesu osmislili proces izmjena, odnosno amandmana na Ustav. Čak su i sami iskoristili proces, ratifikacijom 12. amandmana 1804. godine, koji je uspostavio odvojeno glasanje u Elektorskom koledžu za predsjednika i potpredsjednika. Tom izmjenom je spriječeno da politički protivnici iz suprotstavljenih partija služe kao predsjednik i potpredsjednik.
Pa opet, kaže Kuklick, oci nacije bi se prema današnjim standardima smatrali reakcionarima.
„Oni nisu željeli da se dogodi to što se dogodilo”, kaže Kuklick. „I jedna od nevjerovatnijih transformacija SAD u 19. vijeku je bila što smo od te vrlo ograničene ideje učešća naroda u vlasti došli do onoga što ljudi danas potpuno prihvataju i vide kao demokratiju."
A iako demokratija na djelu danas možda nije tačno ono što su osnivači zamišljali, novac i moć i dalje imaju vitalnu ulogu u američkoj politici. Imajući u vidu da je velika većina američkih porodica potekla iz bogatih porodica ili bila bogata prije dolaska na položaj, cilj osnivača da se sačuva istaknuto mjesto u vladi za bogate je - ostvaren.