Linkovi

Sve gradivne „cigle“ života pronađene na meteoritima


Meteor
Meteor

Naučnici već decenijama znaju da neki gradivni elementi, sastojci nukleinskih kiselina koje su ključ za nasljeđivanje i stvaranje složenih proteinskih molekula, postoje u meteoritima. 

Purinske baze i šećeri riboza i dezoksiriboza su već podrvđeni sastojci ovih stijena iz svemira. No pirimidinske baze nisu pronađene – sve do nedavno. Sada znamo da se sve komponente onoga što je „ključ života“ mogu naći u takvim svemirskim objektima kao što su meteori.

Jedna od velikih biohemijskih zagonetki života jeste odakle i kako su nastale RNK i DNK. Ove dugačke molekule čuvaju instrukciju za redanje malih molekula aminokiselina u lance koje zovemo proteini, a koji čine živi svijet.

Same RNK i DNK su građene iz naizmjenično i pravilno poredanih molekula fosforne kiseline, šećrnih molekula koje se zovu riboza (kod RNK) i dezoksiriboza (kod DNK) i „slova“ adenin, timin, gvanin, citozin i uracil. Ta „slova“ u grupama po tri određuju redoslijed nizanja aminokiselina, pa tako i stvaranje sasvim različitih proteina.

Za spomenute šećere naučnici već imaju dokaze da bi meteori mogli biti izvor takvih molekula. Adenin i gvanin, koji spadaju u tzv. purinske baze prema hemijskoj klasifikaciji, pronađeni su kao sastojci meteora koji su pali na Antarktik.

Međutim, ostale baze – citozin, uracil i timin – nisu pronađene u ovim stijenama. Ove tri baze, koje spadaju u pirimidinske baze nekako su „bježale“ naučnicima. Ipak, sada je potvrđeno kako su svi sastojci „supe“ potrebni za stvaranje bioloških molekula i građu živih bića dokazani u stijenama iz svemira.

Meteoriti koji su pali na Zemlju u prošlom vijeku sadrže svih pet baza (adenin, timin, gvanin, citozin i uracil) koje pohranjuju biološke informacije u DNK i RNK objavio je japansko-američki tim naučnika krajem aprila ove godine u Nature Communications.

Prijašnje metode ekstrakcije su koristile visoke temperature i uništavale su osjetljive molekule i one su se razgrađivale. Međutim, nova tehnika ekstrakcije uspjela je sačuvati nedostajuće gradivne elemente, baze citozin, gvanin i uracil.

Ovi spojevi, vezani za samu srž života na Zemlji kakav znamo, pronađeni su u četiri uzorka meteorita koji su pali prije nekoliko decenija u Australiju, Kentucky i Britansku Kolumbiju. U sva četiri, tim je otkrio i adenin, gvanin, citozin, uracil, timin, nekoliko spojeva povezanih s tim bazama, poput metiluracila i izocitozina, i nekoliko aminokiselina.

Naučnici su također izmjerili količine ovih tvari unutar tla sakupljenog s australske lokacije, a zatim ih uporedili s vrijednostima u meteoritu. Za neke otkrivene spojeve, vrijednosti meteorita bile su veće od okolnog tla, što sugeriše da su spojevi na Zemlju došli u tim stijenama.

„Ova studija pokazuje da bi raznolikost meteoritskih nukleobaza mogla poslužiti kao građevni blokovi DNK i RNK na ranoj Zemlji“, napisali su u radu.

Ovaj nalaz daje još više kredibiliteta teoriji abiogeneze i „primordijalne supe“, prema kojoj su živa bića na Zemlji nastala iz nežive materije u slučajnom procesu usložnjavanja, prije nekih 3.5-3.8 milijardi godina. Millerov eksperiment iz 1952. godine je pokazao kako organske molekule mogu nastati iz anorganskih u specifičnim uslovima poput prisutnosti elektriciteta ili radijacije, a kakvi postoje upravo u svemiru.

Analiza asteroida mogla bi dati više informacija o svemu ovome. Naučnici već koriste ovu tehniku ekstrakcije na komadima stijena s površine asteroida Ryugu, koji je japanska misija Hayabusa2 donijela na Zemlju krajem 2020. Očekuje se da će se NASA-ina misija OSIRIS-REx vratiti u septembru 2023. sa sličnim uzorcima s asteroida Bennu.

  • 16x9 Image

    Jelena Kalinić

    Biolog, dopisnik Glasa Amerike za nauku, i dobitnica EurekaAlert (AAAS) Felowship 2020. za naučne novinare. Vodi blog Quantum of Science od 2015.

XS
SM
MD
LG