Na sudbinu zakona se naširoko gleda kao na test da li Gruzija, 33 godine poslije raspada Sovjetskog Saveza, namjerava da ide putem integracije sa Zapadom ili da se približi Rusiji. Kritičari upoređuju nacrt sa zakonom koji je Rusija uveliko koristila za suzbijanje svih neslaganja sa vlastima.
Najmanje 10.000 protivnika zakona okupilo se ispred parlamenta, dan nakon što je policija upotrijebila biber sprej da demonstrante udalji od dijela zgrade. Nekoliko hiljada demonstranata otišlo je ispred zgrade vlade, koju su obezbjeđivale jake policijske snage, da zahtijevaju sastanak sa premijerom Iraklijem Kobahidzeom, glavnim pobornikom zakona.
Neki demonstranti su nosili šljemove i maske i sukobili su se sa policijom ispred zgrade. Osamdeset tri od 150 poslanika glasalo je za, dok su opozicioni poslanici bojkotovali izjašnjavanje.
Prijedlog mora da prođe još dva čitanja prije nego što postane zakon. To bi zahtijevalo da se organizacije koje dobijaju više od 20 odsto sredstava iz inostranstva registruju kao agenti stranog uticaja.
Ubrzo poslije glasanja, EU je u saopštenju navela: „Ovo je veoma zabrinjavajući razvoj događaja i konačno usvajanje ovog zakona bi negativno uticalo na napredak Gruzije na njenom putu ka EU. Ovaj zakon nije u skladu sa osnovnim normama i vrednostima EU.”
U saopštenju EU se ističe da bi predloženi zakon „ograničio kapacitet civilnog društva i medijskih organizacija da rade slobodno, mogao bi da ograniči slobodu izražavanja i nepravedno stigmatizuje organizacije koje pružaju beneficije građanima Gruzije”.
EU je pozvala Gruziju da se „uzdrži od usvajanja zakona koji mogu ugroziti put Gruzije ka EU“. Sjedinjene Države i Britanija su takođe pozvale Gruziju da ne usvoji zakon.
Premijer je, u komentarima koje je citirala novinska agencija Interpres, rekao da zapadni političari nisu iznijeli nijedan valjan argument protiv zakona i da njihove izjave neće podstaći vladu da promijeni mišljenje.
Predsjednica Gruzije Salome Zurabičvili, čija je uloga uglavnom ceremonijalna, rekla je da će staviti veto na zakon ako bude usvojen. Ali parlament ima moć da prevaziđe njen veto.
Vladajuća partija „Gruzijski san”, koja se suočila sa optužbama za autoritarnost i preteranu bliskost sa Rusijom, saopštila je da je prijedlog zakona neophodan za promovisanje transparentnosti i borbu protiv „pseudo-liberalnih vrijednosti” koje nameću stranci.
„Ruski zakon”
Ministarstvo unutrašnjih poslova saopštilo je da su dvije osobe privedene na posljednjem protestu. Demonstranti koji osuđuju nacrt kao „ruski zakon” djelovali su neustrašivo.
„Vrlo je teško predvidjeti bilo kakav scenario, jer je vlada nepredvidiva, nepouzdana, neistinita, sarkastična i cinična”, rekao je aktivista Pata Sabelašvili. „Ljudi ovdje dolaze u rijekama”.
Parlament je usvojio zakon u prvom čitanju na burnoj sjednici tokom koje su četiri opoziciona poslanika uklonjena iz sjednice uz povike „Ne ruskom zakonu” i „Izdajnici”.
Mnogi u južnokavkazskoj zemlji od 3,7 miliona stanovnika, koja je 2008. izgubila kratki rat sa Rusijom oko otcjepljene teritorije Južne Osetije koju podržava Moskva, gledaju na Kremlj sa dubokim podozrenjem.
Rusija je u sredu saopštila da nema nikakve veze sa zakonom i branila to kao „normalnu praksu”. Portparol Kremlja Dmitrij Peskov rekao je da ga koriste spoljni akteri da podstaknu antiruska osjećanja.
Prijedlog zakona je prvobitno predstavljen u martu 2023, ali je povučen nakon dvije noći nasilnih protesta i povećao je podjele u duboko polarizovanoj Gruziji. Koalicija opozicionih grupa, civilnog društva, poznatih ličnosti i predsjednice okupila se da se tome suprotstavi.
