Linkovi

UN: Sistemi ranog upozoravanja spašavaju živote u katastrofama


FILE - Firefighters transport food and water to people who are still in their homes after heavy rains hit Italy's Emilia Romagna region, in Lugo, Italy, May 19, 2023.
FILE - Firefighters transport food and water to people who are still in their homes after heavy rains hit Italy's Emilia Romagna region, in Lugo, Italy, May 19, 2023.

Nesreće povezane sa vremenskim prilikama učestale su u posljednjih 50 godina, uzrokujući sve veću ekonomsku štetu, iako su sistemi ranog upozorenja omogućili dramatično manje smrtnih slučajeva, saopštile su Ujedinjene nacije u ponedjeljak.

Ekstremni vremenski, klimatski i događaji povezani s vodom uzrokovali su 11.778 prijavljenih katastrofa između 1970. i 2021. godine, pokazuju novi podaci Svjetske meteorološke organizacije UN-a (WMO).

Te katastrofe su ubile nešto više od 2 miliona ljudi i izazvale ekonomske gubitke od 4,3 triliona dolara.

"Najugroženije zajednice nažalost snose teret vremenskih, klimatskih i opasnosti povezanih s vodom", rekao je šef WMO-a Petteri Taalas u izjavi.

Izvještaj je otkrio da se više od 90% prijavljenih smrtnih slučajeva širom svijeta zbog katastrofa u periodu od 51 godine dogodilo u zemljama u razvoju.

Međutim, agencija je također rekla da su poboljšani sistemi ranog upozoravanja i koordinirano upravljanje katastrofama značajno smanjili broj ljudskih žrtava.

SMO je u izvještaju objavljenom prije dvije godine koji pokriva smrtne slučajeve i gubitke povezane s katastrofama između 1970. i 2019. godine istakla da je na početku perioda u svijetu bilo više od 50.000 takvih smrtnih slučajeva svake godine.

Do 2010-ih, broj poginulih u katastrofi pao je ispod 20.000 godišnje.

A u svom ažuriranju tog izvještaja, SMO je u ponedjeljak navela da je 22.608 smrtnih slučajeva u katastrofama zabilježeno globalno u 2020. i 2021. zajedno.

'Rana upozorenja spašavaju živote'

Ciklon Mocha, koji je izazvao pustoš u Mjanmaru i Bangladešu prošle sedmice, to je primjer, rekao je Taalas.

Moka je "prouzrokovala široku devastaciju... pogađajući najsiromašnije od siromašnih", rekao je on.

No, dok je mjanmarska hunta procijenila broj poginulih u ciklonu na 145, Taalas je istakao da su tokom sličnih katastrofa u prošlosti "i Mjanmar i Bangladeš pretrpjeli broj žrtava od desetina, pa čak i stotina hiljada ljudi".

"Zahvaljujući ranim upozorenjima i upravljanju katastrofama, ove katastrofalne stope smrtnosti sada su, na sreću, istorija. Rana upozorenja spašavaju živote", dodao je.

UN su pokrenule plan kako bi osigurale da sve zemlje budu pokrivene sistemima ranog upozoravanja na katastrofe do kraja 2027.

Potvrđivanje tog plana spada među glavne strateške prioritete tokom sastanka WMO-ovog tijela za donošenje odluka, Svjetskog meteorološkog kongresa, koji se otvara u ponedjeljak.

Do danas, samo polovina zemalja ima takve sisteme.

Rastući ekonomski gubici

SMO je u međuvremenu upozorila da, iako su smrtni slučajevi pali, ekonomski gubici nastali kada su vremenske prilike, klima i ekstremi vode porasli.

Agencija je ranije zabilježila ekonomske gubitke koji su se sedam puta povećali između 1970. i 2019. godine, sa 49 miliona dolara dnevno tokom prve decenije na 383 miliona dolara dnevno u posljednjoj.

Bogate zemlje su daleko najteže pogođene u monetarnom smislu.

Samo Sjedinjene Države pretrpjele su 1,7 biliona dolara gubitaka, ili 39% globalnih ekonomskih gubitaka od katastrofa od 1970.

Ali dok brojke u dolarima o gubicima pretrpljenim u siromašnijim zemljama nisu bile posebno visoke, bile su daleko veće u odnosu na veličinu njihovih ekonomija, napominje SMO.

Razvijene zemlje su činile više od 60% gubitaka od vremenskih, klimatskih i vodnih katastrofa, ali u više od četiri petine slučajeva ekonomski gubici bili su ekvivalentni manje od 0,1% bruto domaćeg proizvoda (BDP).

Ni u jednoj katastrofi nije zabilježen ekonomski gubitak veći od 3,5% odgovarajućeg BDP-a.

Poređenja radi, u 7% katastrofa koje su pogodile najnerazvijenije zemlje svijeta, prijavljeni su gubici od više od 5% njihovog BDP-a, uz nekoliko katastrofa koje su uzrokovale gubitke u iznosu od skoro trećine BDP-a.

A za male ostrvske države u razvoju, jedna petina katastrofa je dovela do ekonomskih gubitaka od više od 5% BDP-a, a neke su uzrokovale ekonomske gubitke od 100%.

XS
SM
MD
LG