U roku od samo nekoliko mjeseci, temelje Evropske unije potresle su dvije krize: politički haos izazvan ekonomskim nevoljama Grčke, i masovna seoba migranata i izbjeglica sa Srednjeg istoka i iz sjeverne Afrike. Neki analitičari vjeruju da je sam evropski blok doveden u pitanje.
Ekonomska i politička previranja u Grčkoj dostigla su vrhunac u julu kada su birači na referendum odbili da prihvate uslove evropskog paketa finansijske pomoći. Pod pritiskom Brisela, premijer Alexis Tsipras je uprkos tome potpisao sporazum. To je duboko uzdrmalo povjerenje u Evropsku uniju, smatra istoričar Andrea Mammone.
„Strani političar, strani ministar, naređuje glasanje o ovom ili onom. Kako to? Gdje leži demokratski legitimitet toga?“
Samo nekoliko nedelja kasnije stotine hiljada migranata dospjelo je na prag Evrope – i njihov broj se ne smanjuje. Evropa je predmet kritika da zapostavlja sudbinu izbjeglica.
Evropa nije pokazala dovoljno solidarnosti, kaže Mamone.
„Fragmentacija po državama, kao i unutar njih samih. Isključene su evropske zemlje i narodi; a sada su isključeni - negdje više, negdje manje – imigranti iz raznih krajeva svijeta.“
Odgovor ne leži u razbijanju unije, kaže Christian Odendahl iz Centra za evropsku reformu.
„Izbjeglička kriza zahtijeva zajednički evropski pristup, a za to nije kriva unija. Potrebna je veća integracija do mjere do koje demokracije nisu sposobne da pruže adekvatan odgovor, na primjer, za rješavanje ekonomske krize.“
Evropski Šengenski sporazum potpisan 1985. stvorio je prostor koji se od tada proširio, na kojem nije potrebno imati pasoš za putovanje. Međutim, taj osnovni princip slobodnog putovanja doveden je u pitanje u nekoliko zemalja, koje su ponovo zavele graničnu kontrolu. Mađarska je na svojoj južnoj granici podigla ogradu od žice.
„Šengen je predstavljao veliki napredak Evropske unije - ideja o slobodi kretanja i otvorenih granica. I mislim da je sada šokantno vidjeti.“
Čini se da predstoje I nove prijetnje. Britanija će do 2018. raspisati referendum o izlasku iz EU, dok najnovija istraživanja pokazuju da je većina Britanaca za to. Analitičari vjeruju da bi takav ishod mogao biti fatalan za samu Uniju.
