Napori stotina naučnika iz oko 30 institucija širom svijeta urodili su "cjelovitom pričom o širenju svemira", rekao je Will Percival sa Univerziteta u Waterloou u Kanadi.
U projektu pokrenutom prije više od dvije decenije, naučnici su izvršili "najtačnija mjerenja historije širenja u najširem rasponu kozmičkog vremena", rekao je on u izjavi.
Karta se oslanja na najnovija zapažanja Sloan Digital Sky Survey (SDSS) pod nazivom "produženo barionsko oscilacijsko spektroskopsko istraživanje" (eBOSS), s podacima prikupljenim s optičkog teleskopa u Novom Meksiku u toku šest godina.
Mladi svemir nakon Velikog praska relativno je poznat kroz opsežne teorijske modele i posmatranja kosmičkog pozadinskog zračenja - elektromagnetskog zračenja s početka historije kozmosa. Studije galaksija i mjerenja udaljenosti također su pridonijeli boljem razumijevanju širenja svemira tokom milijardi godina.
No, Kyle Dawson sa Univerziteta u Utahu, koji je u ponedjeljak otkrio kartu, rekao je da su se naučnici riješili jedan problematični period u sredini 11 milijardi godina. „Kroz pet godina kontinuiranih posmatranja, radili smo na ispunjavanju tog jaza i koristimo te informacije da bismo osigurali neke od najvažnijih pomaka u kozmologiji u posljednjoj deceniji“, rekao je.
Astrofizičar Jean-Paul Kneib sa švicarskog Federalnog tehnološkog instituta (EPFL) u Lozani, koji je pokrenuo eBOSS 2012. godine, rekao je da je cilj stvoriti "najcjelovitiju 3D kartu svemira tokom cijelog životnog vijeka svemira".
Po prvi put su astrofizičari nacrtali "nebeske objekte koji ukazuju na raspodjelu materije u dalekom svemiru, galaksije koje aktivno tvore zvijezde i kvazare."
Karta prikazuje vlakna materije i praznine koje preciznije definišu strukturu svemira od njegovih početaka, kada je imao samo 380 000 godina.
Na dijelu karte koji se odnosi na svemir prije 6 milijardi godina, naučnici su posmatrali najstarije i najcrnje galaksije. Za daleka razdoblja koncentrirali su se na najmlađe galaksije - plave. Da bi se još više vratili u prošlost, koristili su kvazare, galaksije čija je supermasivna crna rupa izuzetno svjetlucava. Karta otkriva da se širenje svemira u nekom trenutku počelo ubrzavati i od tada se to nastavlja.
Naučnici su rekli da se čini da je to zbog prisutnosti tamne energije, nevidljivog elementa koji se uklapa u opću teoriju relativnosti Alberta Einsteina, ali čije porijeklo još nije shvaćeno.
Astrofizičari godinama znaju da se svemir širi, ali nisu bili u mogućnosti precizno izmjeriti brzinu širenja. Uporedba opažanja eBOSS-a s prethodnim studijama ranog svemira otkrila je odstupanja u procjenama brzine širenja. Trenutačno prihvaćena stopa, nazvana "Hubbleova konstanta", 10% je sporija od vrijednosti izračunate iz udaljenosti između nama najbližih galaksija.
