O zahtjevu Washingtona da vlasti u Beogradu poduzmu mjere protiv trgovinske firme “Jugoimport” koja zajedno sa vojnom fabrikom “Orao” u Republici Srpskoj učestvuje u -- kako se tvrdi -- snabdjevanju Iraka vojnom tehnologijom i rezervnim dijelovima, govori glavni urednik britanske publikacije Jane Intelligence Digest . Prilog Jele Jevremović:
Spoljnotrgovinska firma, JUGOIMPORT, godinama trguje sa Irakom i godinama se bavi izvozom oružja, čime je obezbjeđivala znatne prihode režimu Slobodana Miloševića, kaže Alexander Stendish. On izražava zabrinutost što se pod upravom jugoslovenskog predsjednika Vojislava Koštunice poslovanje sa Irakom i kršenje sankcija Ujedinjenih naroda, izgleda, nastavilo.
STANDISH :Jugoimport je državna kompanija, neki od članova njenog Upravnog odbora su vladini zvaničnici, što očigledno može da predstavlja problem za Koštunicu i njegovu vlast. No, ne mislim da je Vojska Jugoslavije bila direktno umiješana u te poslove. Da bi se ti poslovi mogli obavljati potrebna je politička odluka... Mislim da je značajno to što je smjenjeni direktor Jugoimporta, general major Jovan Čeković bio postavljen na taj položaj dok je Milošević bio na vlasti. Ta je organizacija takođe duže vremena bila i pod kontrolom Zorana Lilića. Dakle, očigledne su veze između Jugoimporta i prethodnog režima. Međutim, veoma zabrinjava što je dvije godine nakon Miloševićevog pada, general major Čeković i dalje bio na funkciji u Jugoimportu. Čeković je bio veoma blizak bivšem režimu. Na primjer, bio je instrumentalan u organiziranju Miloševićevog puta u Kinu 97. godine. S obzirom na ulogu koju je “Jugoimport“ imao u vrijeme Miloševića, veoma je važno da se utvrdi da li su sve te veze zadržane do danas -- pod Koštunicom i Đinđićem.”
Urednik Janes Intelligence Report-a takođe smatra veoma ozbiljnom situaciju u kojoj se našao Beograd:
STANDISH : “Ukoliko se ustanovi da je fabrika u Republici Srpskoj preko jugoslovenske državne firme izvozila zabranjenu tehnologiju Iraku, mislim da će nastati veoma ozbiljna situacija. Pomaganje vazduhoplovstva Sadama Huseina u vrijeme kada je Irak pod intenzivnim međunarodnim pritiskom zbog svog programa proizvodnje oružja, izuzetno je opasna igra za Jugoslaviju -- naravno ukoliko su optužbe tačne. Ako Jugoslavija zaista krši sankcije, dovode se u pitanje sva nastojanja novih jugoslovenskih vlasti za ponovno uključivanje u međunarodnu diplomatiju.”
Sjedinjene Države očigledno smatraju da imaju dovoljno dokaza za optužbu da Beograd krši sankcije UN-a, ističe Aleks Stendiš kojeg smo takođe upitali kako se dogodilo da Ujedinjeni narodi kao partnera u programu za Irak “nafta za hranu” prihvate Jugoslaviju koja je i sama bila pod međunarodnim sankcijama?
STANDISH : “To je izuzetno važno pitanje, jer Jugoimport je u to vijeme bio firma za nabavku i isporuku oružja i nije se bavio trgovinom robe široke potrošnje. Korišten je zbog toga što je u prethodnom periodu snabdjevao irački režim oružjem. Najčešće se bavio izvozom tenkova, zatim mlaznjacima, patrolnim gliserima. Sistem višecjevnih raketnih bacača “Orkan”, uvezen je iz Jugoslavije. Sve je to izvoženo preko Jugoimporta. Postavlja se pitanje zbog čega su Ujedinjeni narodi dozvolili da jugoslovenska državna vojna firma od 96. do kraja 98. godine snabdjeva žitom Irak, Libiju i Siriju, i da za to dobija od Iraka čvrstu valutu i naftu kojom su punjeni jugoslovenski tenkovi tokom kampanje NATO-a na Kosovu. Smatram da se moraju podrobno istražiti odnosi između komiteta UN za sankcije Iraku i Miloševićevog “Jugoimporta”. Naime, treba istražiti zašto je Miloševiću bilo omogućeno da profitira od Iraka u okviru sistema Ujedinjenih naroda. Bio je to slučaj dvojice diktatora -- obojice podvrgnutih sankcijama Svjetske organizacije -- koji su uspjeli da pod okriljem Ujedinjenih naroda medusobno posluju. Najvjerovatnije su te veze bile korištene i za nedozvoljenu razmjenu vojne tehnologije.”
Još jedno pitanje na koje bi volio da dobije odgovor -- rekao je na kraju razgovora Aleks Stendiš -- jeste kakvu je ulogu “Jugoimport” imao u prodaji Kini dijelova američkog supertajnog aviona “Stealth”, koji je bio oboren tokom vazdušne kampanje NATO-a 1999. godine.