Vijeće sigurnosti UN-a raspravljaće danas o situaciji u Siriji nakon svrgavanja Assada

Dim se diže u pozadini dok ljudi pristižu na proslavu pada sirijske vlade, u Damasku, u Siriji, decembra. 8, 2024.

Vijeće sigurnosti Ujedinjenih nacija (UN) održaće u ponedjeljak razgovore iza zatvorenih vrata o situaciji u Siriji, nakon munjevitog napredovanja pobunjenika koji su svrgnuli predsednika Bashara al-Assada.

Rusija, koja je pružala vojnu pomoć Assadu tokom skoro 14-godišnjeg građanskog rata u Siriji, zatražila je na sjednici Vijeća sigurnosti da se razgovara o razvoju događaja, uključujući potencijalne implikacije na mirovnu misiju UN na Golanskoj visoravni.

Izraelske trupe raspoređene su u nedjelju u zonu razdvajanja na Golanskoj visoravni koju nadgledaju UN, a premijer Benjamin Netanyahu je rekao da je taj potez neophodan da bi se zaštitili Izraelci nakon što su sirijske snage napustile svoje položaje.

U ponedeljak je ostalo mnogo pitanja nejasno o tome ko će voditi Siriju i kako će zemlja pokušati da se oporavi nakon godina rata i preko pet decenija pod vlašću porodice Assad.

Državni sekretar SAD Antony Blinken rekao je u izjavi kasno u nedjelju da će Sjedinjene Države „pomno pratiti razvoj događaja i sarađivati sa našim partnerima u regionu”.

„Sjedinjene Države snažno podržavaju mirnu tranziciju vlasti na odgovornu sirijsku vladu kroz inkluzivni proces koji bi predvodila Sirija”, rekao je Blinken. „Tokom ovog prelaznog perioda, sirijski narod ima svako pravo da zahtijeva očuvanje državnih institucija, obnavljanje ključnih službi i zaštitu ranjivih zajednica.”

Blinken je rekao da će Sjedinjene Države podržati međunarodne napore da Assad i drugi budu pozvani na odgovornost za zlostavljanja sirijskog naroda i zatvaranje civila poput američkog novinara Austina Ticea.

Assad je optužen za ratne zločine i zločine protiv čovječnosti tokom građanskog rata u zemlji, uključujući napad hemijskim oružjem 2013. na periferiji Damaska.

Više od pola miliona Sirijaca je poginulo u ratu, a u sukobu je raseljeno najmanje polovina predratnog stanovništva zemlje od 22 miliona ljudi.

Assadov pad podstakao je gomile ljudi da se okupe i slave u Damasku i drugdje.

Pobunjenici su otvorili zatvore u kojima je Assadova vlada držala hiljade ljudi u sklopu gušenja pobune koja je počela 2011. godine protiv njegove vladavine.

U ponedjeljak je fokus bio na zatvoru Sajdnaja izvan Damaska, gdje je spasilačka organizacija Bijeli šljemovi saopštila da je rasporedila timove u potrazi za potencijalnim skrivenim, podzemnim ćelijama u kojima se ljudi još uvijek drže.

Ruske novinske agencije javile su u nedelju da su Assad i njegova porodica stigli u Moskvu i da su dobili azil u Rusiji.

Dim se diže sa sirijske strane, dok se ljudi okupljaju sa stvarima na oštećenoj lokaciji na libansko-sirijskom graničnom prelazu Arida.

Assadov pad je bio zapanjujuće brz, sa pobunjenicima koji su zauzeli gradove Alep, Hamu i Homs za nekoliko dana dok je sirijska vojska obustavila pružanje bilo kakvog otpora. Pobunjenike predvodi grupa Hayat Tahrir al-Sham (HTS) koja vodi poreklo iz Al Qaide i koju Sjedinjene Države i Ujedinjene nacije smatraju terorističkom organizacijom.

Abu Mohammed al-Golani vodi HTS i mogao bi da zacrta neposredan pravac zemlje. On je bivši komandant Al Qaide koji je prekinuo veze sa grupom prije mnogo godina i kaže da prihvata pluralizam i vjersku toleranciju.

Ali u zemlji postoje gorke podjele. Opozicioni borci koje podržava Turska bore se sa kurdskim snagama, saveznicima SAD na sjeveru, a grupa Islamska država je i dalje aktivna u nekim udaljenim oblastima.

U izvještaju su korištene neke informacije agencija AP, Reuters i AFP.