Jednog vrelog letnjeg jutra u glavnom gradu Srbije Beogradu, Vadim Morus, profesionalni klizač iz Rusije, klizi klizalištem na otvorenom. Morus je 1.600 km od svoje rodne Moskve, ali počinje da se osjeća kao kod kuće.
Pobjegao je iz Rusije sa svojom vjerenicom 2022. godine, kao dio talasa desetina hiljada koji su došli u Srbiju nakon ruske invazije na Ukrajinu. Dug je put do, ali mnogi su izabrali Beograd zbog njegovih drevnih kulturnih i vjerskih veza sa Moskvom.
"Malo je klizača u Srbiji koji mogu da treniraju druge, tako da imam dosta srpskih učenika," rekao je Morus (24).
Od početka rata u Ukrajini u februaru 2022. godine, Rusi koji bježe od sukoba, regrutacije ili politike predsjednika Vladimira Putina, uspostavili su živahnu zajednicu u Srbiji, prema intervjuima sa dvadesetak imigranata i lokalnih zvaničnika.
Iako je stvarni broj Rusa u Srbiji manji od onih koji su pobjegli u zemlje poput Njemačke, njihovo prisustvo se akutno osjeća u Beogradu, gradu sa manje od dva miliona stanovnika.
Pojavili su se klubovi, vrtići i medicinske ustanove u ruskom vlasništvu. Rusi kupuju hranu u ruskim radnjama. Ruski bendovi, pjevači i komičari nastupaju u ruskim klubovima, a ruski umjetnici izlažu svoje radove u galerijama u ruskom vlasništvu.
Od februara 2022. do sredine 2023. godine, više od 30.000 Rusa prijavilo se za privremeni boravak u Srbiji, pokazuju najnoviji podaci Ministarstva unutrašnjih poslova. Zvaničnici nisu dali podatke za uporedni period prije ovoga, ali su rekli da brojke predstavljaju nagli porast.
Tokom ovog priliva, Rusi su osnovali 11.081 preduzeće u različitim sektorima, od usluga zasnovanih na internetu do ugostiteljskih i sportskih škola, prema poslovnom registru Srbije.
Mishell Dia, ruska psihologinja, pleše na tvrđavi u Beogradu
RUSKA KLIJENTELA
Viktor (42), veterinar iz Sankt Peterburga, pobjegao je iz ruske mobilizacije u jesen 2022. Bez potrebnih kvalifikacija za praksu u Srbiji, radi kao majstor u Beogradu, isključivo u službi Rusa.
"Popravljam vodovodne instalacije, električne instalacije, prozore, pa čak i pravim namještaj. Ne trebaju mi baš srpski kupci", rekao je Viktor, koji je zamolio da ostane samo s prvim imenom iz straha za bezbjednost svoje porodice u Rusiji.
Odnosi Srbije i Rusije datiraju vijekovima i ostali su srdačni i danas, iako Srbija takođe pokušava da se pridruži Evropskoj uniji, koja osuđuje rusku invaziju na Ukrajinu.
Poslije Prvog svjetskog rata, hiljade takozvanih Bijelih Rusa pobjeglo je pred komunistima tokom građanskog rata u novoformiranu Kraljevinu Srba, Hrvata i Slovenaca.
Ipak, mnogi se bore da se integrišu i radije se drže male Rusije unutar Srbije.
Uglavnom ruska publika gleda stand-up nastup ruskog komičara u Beogradu
Ironično, mnogi Srbi podržavaju Putina i ne dijele stavove onih koji su pobjegli.
"Poziv ruske kulture je previše jak da bi ruski emigranti u prvoj generaciji uopšte željeli da se uklope u društvo u kojem su se našli, bez obzira da li je ono srpsko ili zapadno", rekao je politikolog iz Beograda Aleksandar Đokić.
Klizač Morus oklijevao je da elaborira razloge zašto je napustio Rusiju, ali je uskočila njegova vjerenica Aleksandra Maškanova.
"Otišli smo iz ideoloških razloga. Nekoliko dana nakon 24. februara pokušavali smo da shvatimo šta se dešava, a onda smo odlučili da odemo", rekla je ona.