Rumunija, članica Evropske unije i NATO-a, dovedena je u pometnju šokantnim rezultatom u prvom krugu predsjedničkih izbora 24. novembra. Malo poznati kandidat krajnje desnice odnio je pobjedu, izazivajući sumnju o vanjskom miješanju u izborni proces zemlje koja je čvrsti saveznik Ukrajine.
Ustavni sud Rumunije naložio je ponovno prebrojavanje glasova u prvom krugu i trebalo bi da u ponedeljak objavi svoju odluku o tome da li će potvrditi rezultate glasanja ili ne.
Ako sud odobri rezultat, nezavisni kandidat krajnje desnice, Calin Georgescu, suočit će se s kandidatkinjom desnog centra Elenom Lasconi u drugom krugu glasanja 8. decembra.
Rumunske vlasti kažu da je ova zemlja ključna meta neprijateljskih aktera kao što je Rusija, i optužile su platformu za streaming video zapisa TikTok da daje preferencijalni tretman jednom kandidatu. I Rusija i TikTok poriču bilo kakvu nepravdu.
Nedjeljni parlamentarni izbori, drugi od tri glasanja zakazana u periodu od isto toliko sedmica, doveli su na prvo mjesto vladajuće ljevičarske Socijaldemokratske (PSD) stranke, postavljajući teren za ono što će vjerovatno biti period formiranja koalicije sa centrističkim strankama.
"Želimo koaliciju koja će nastaviti evropski kurs Rumunije," izjavio je potpredsjednik socijaldemokrata Victor Negrescu, a prenosi internet stranica Stirile Pro TV.
"Očekujemo da demokratske, proevropske stranke shvate da Socijaldemokratska partija može biti faktor ravnoteže oko kojeg se može formirati buduća većina."
Uloga predsjednika
Sa 99,78% prebrojanih glasova na parlamentarnim izborima, PSD je osvojio 22,4% glasova, ispred tvrdo desničarske Alijanse za ujedinjenje Rumuna sa 18,2%.
Lasconijeva centristička opoziciona Unija Spasimo Rumuniju (USR) imala je 12,2%, dok su manji saveznici u vladajućoj koaliciji Liberali imali 14,3%. Dvije ekstremno desničarske grupe, SOS i POT, imale su 7,7% i 6,3%, a etnička mađarska stranka UDMR 6,4%.
Lider liberala Ilie Bolojan rekao je da je stranka "spremna da učestvuje u... koaliciji kako bismo mogli da budemo faktor modernizacije naše zemlje".
Međutim, ko će formirati vladu na kraju će zavisiti od toga ko će pobijediti u predsjedničkoj trci, budući da predsjednik imenuje premijera, a vremenski okvir za to nije jasan.
To znači da bi Georgescu potencijalno mogao biti u poziciji da krajnje desnim strankama, koje su zajedno osvojile preko 30% glasova, da priliku da formiraju vladu.
Liderka ekstremno desničarske SOS grupacije Diana Sosoaca pozvala je na jedinstvo među nacionalističkim strankama.
"Pozivam sve patriotske, suverenističke, nacionalističke snage da se udruže i formiraju nacionalističku vladu, čak i manjinsku", rekla je ona, prenijela je internet stranica Digi 24 TV.