U analizi objavljenoj 13. marta, istraživači Univerziteta Southamptom zaključili su da je broj zaraženih koronavirusom u Kini mogao da bude manji za 86 odsto da su prve mjere, koje su preduzete 20. januara, bile primijenjene dvije nedjelje ranije.
U svojoj analizi koju su u srijedu prenijeli Reporteri bez granica, podsjeća se da je epidemija, koja je krenula sa pijace u Wuhanu na kojoj se prodaju razne vrste ubijenih i živih divljih i pitomih životinja, skrivana je od javnosti. Doktori ili nisu imali hrabrosti da objave svoje sumnje, ili su zbog toga hapšeni, podsjeća se i naglašava da su kineske vlasti čak zabranile i objavljivanje genoma virusa.
Reporteri bez granica analizirali su korake koje su kineska država i mediji mogli da preduzmu prije proglašenja epidemije u januaru:
18. oktobar: Kineski mediji su mogli da objave drastične rezultate simulacije pandemije
Centar John Hopkins za bezbjednost zdravlja, jedna od vodećih ustanova za pitanja javnog zdravlja u Americi, zajedno sa Svjetskim ekonomskim forumom i Fondacijom Bill i Melinda Gates, sproveo je simulaciju globalne zaraze 18. oktobra 2019.
Zaključci ove simulacije bili su alarmantni – pokazali su da bi prva sljedeća pandemija za 18 mjeseci mogla odnijeti 65 miliona života.
"Da internet u Kini nije izolovan upotrebom sofisticiranog sistema elektronske kontrole i da mediji u Kini nisu primorani da se povinuju naredbama Komunističke partije, javnost i vlasti bili bi, bez sumnje, bili zainteresovani za ovu simulaciju koja je bila veoma slična epidemiji SARS-a kojom se 2003. godine zarazilo 8.000 ljudi i umrlo njih više od 800, i to uglavnom u Kini", smatraju Reporteri bez granica.
20. decembar: Nadležni u Wuhanu su imali priliku da se obrate novinarima
Mjesec dana nakon prvog dokumentovanog slučaja, u Wuhanu je već bilo 60 ljudi sa simptomima zapaljenja pluća sličnog kao kod epidemije SARS-a. Nekoliko tih bolesnika prethodno je bilo na ribljoj pijaci. Nadležni ipak nisu našli za shodno da o tome obavijeste građane.
Da predstavnici vlasti u Wuhanu nisu skrivali od medija postojanje epidemije povezane sa veoma popularnom pijacom u tom mjestu, ljudi bi prestali da na nju idu mnogo prije nego što su je vlasti zatvorile 1. januara 2020, kažu RSF.
25. decembar: Doktor Lu Xiaohong je svoje strahove mogao da podijeli sa medijima
Doktor Lu Xiaohong, direktor gastroenterologije u Bolnici broj 5 u Wuhanu, započeo je saslušanja o slučajevima inficiranja bolničkog osoblja i u prvoj nedjelji januara je iznio pretpostavku da se ova zaraza može prenijeti sa čovjeka na čovjeka.
"Kada se u Kini medijski izvori ne bi surovo kažnjavali, uključujući i kazne zatvorom, doktor Lu Xiaohong bi mogao da preuzme odgovornost i iznese svoje sumnje medijima. Na taj način bi se izvršio pritisak na predstavnike vlasti da preduzmu akciju, što se dogodilo tek tri nedjelje kasnije", navode u RSF.
30. decembar: Uzbunjivači su mogla da objave upozorenja u medijima
Direktor hitne pomoći u Centralnoj bolnici u Wuhanu Ai Fen sa grupom doktora poslao je informaciju da se suočava sa "koronavirusom koji je nalik SARS-u". Osmoro doktora, uključujući Li Wenlianga, koji je kasnije preminuo od ove bolesti, nakon toga bilo je uhapšeno zbog širenja "lažnih vijesti".
"Da su mediji i društvene mreže mogli slobodno da prenesu informacije ovih uzbunjivača, javnost bi shvatila razmjere opasnosti i zahtijevala bi od nadležnih da zaustave širenje virusa", kaže se u analizi RSF.
31. decembar: Društvene mreže mogle su da se oslone na zvanični dopis iz Kine
Kina je 31. decembra 2019. zvanično obavijestila Svjetsku zdravstvenu organizaciju o postojanju epidemije, istovremeno na najvećoj kineskoj društvenoj platformi WeChat cenzurišući veliki broj ključnih riječi koje su se na tu epidemiju odnosile.
"Bez cenzure, društvena mreža WeChat, koja ima ogroman broj korisnika, mogla je da posluži kao platforma na kojoj bi novinari objavili izvještaje i savjete o tome kako se zaštititi od epidemije", zaključuju Reporteri bez granica.
5. januar: Naučna javnost je mogla ranije da podijeli genom koronavirusa
Tim Centra za javno zdravlje u Šangaju, koji predvodi profesor Zhang Yongzhen's, 5. januara je uspio da izdvoji sekvence genoma koronavirusa, ali kineske vlasti nisu željele da objave tu vijest.
Na dan kada je Kina potvrdila prvi smrtni slučaj od koronavirusa, 11. januara, neko iz istraživačkog tima je objavio informaciju na open source platformi, što je dovelo do zatvaranja laboratorije po kratkom postupku.
"Da su kineske vlasti bile otvorene, one bi ovu informaciju momentalno objavile i tako obezbjedile dragocijeno vrijeme ljudima koji širom svijeta rade na pronalaženju vakcine", tvrdi RSF.
13. januar: Međunarodna zajednica bi pretpostavila da pandemija dolazi
Prvi slučaj infekcije koronavirusom van Kine zabilježen je na Tajlandu. Prenosilac je bio turista iz Wuhana.
"Da su svjetski mediji imali potpuni uvid u informacije koje su skrivali kineski zvaničnici, uključujući veličinu epidemije prije 13. januara, velika je vjerovatnoća da bi ranije shvatili buduće razmjere epidemije, potencijalno smanjujući rizik od njenog prenošenja izvan Kine i – prerastanja u pandemiju", zaključuje se u tekstu RSF.
Podsjećamo, Kina je na 117. mjestu od 180 na svjetskom indeksu slobode štampe koju su pripremili RSF.