Praznik "Juneteenth" - dan radosti i boli, a sada i protesta

Protest u Los Angelesu u Californiji, 5. juni 2020. (AP: Foto/Chris Pizzello)

Devetnaesti jun ili "Juneteenth" brojni Amerikanci obilježavaju kao jedan dan 1865. godine kada je posljednjim robovima u Americi rečeno da je građanski rat završen i da su sada slobodni.

Prethodnih godina, afroameričke porodice su ga širom zemlje obilježavale uz parade, festivale, roštilj i pesmu.

Međutim, ove godine je to dan protesta za afroameričku zajednicu, teško pogođenu pandemijom koronavirusa, ekonomskom neizvjesnošću i policijskom brutalnošću, piše AP.

Za mnoge bijele Amerikance, nedavni protesti zbog policijskog nasilja podigli su svijest u pogledu značaja "Juneteentha".

19. juni, koji se takođe naziva Danom oslobođenja, obilježava dan kada je posljednjim robovima u Americi rečeno da su slobodni, dvije godine nakon što je potpisana Proklamacija o emancipaciji tokom građanskog rata, čime je okončano 246 godina ropstva u Sjedinjenim Državama.

“Devetnaestog juna 1865. godine, Gordon Granger general unionističke vojske koji je bio zadužen za oblasti emancipacije uključujući Texas, stigao je u Galveston u Texasu gde je pročitao proklamaciju u kojoj se navodi da su od tog trenutka, robovi Afrikanci, slobodni”, objašnjava Greg Carr sa Univerziteta Howard u Washingtonu.

19. juni je takođe državni ili formalni praznik u 47 saveznih država i Distriktu Columbia, odnosno Washingtonu. Tokom proteklih godina, praznik je obilježavan kao vrijeme za razmišljanje o naslijeđu ropstva i istoriji Afro-amerikanaca, ljetnja tradicija sa muzikom i paradama.

“Radi se o okupljanju na taj dan, stariji u porodici prenose priče mlađima o porodičnoj istoriji, istoriji naših Afro-amerikanaca, kao jedne vrste ostavštine o afro-američkom iskustvu”, kaže aktivista Floyd Cooper.

Ali ove godine, protesti protiv policijske brutalnosti, posebno protiv Afroamerikanaca, stavili su rasne odnose u prvi plan brojnih rasprava širom zemlje. Protesti se očekuju širom zemlje 19. juna, mnogi zahtijevaju preduzimanje akcije, uključujući djelimično povlačenje finansiranja policijskih uprava i preusmjeravanja tog novca u izgradnju zajedničkih centara i obrazovanje.

“Mislim da svi pokušavaju da se organizuju na neki način. Da trenutne tenzije balansiraju između proslave i protesta. Kako napraviti prostor za uživanje ali i neku vrstu otpora”, ističe učesnica protesta u prijestonici Washingtonu Hilda Jordan.

Za Jordan i druge aktiviste, 19. jun predstavlja podsjetnik na to koliko još treba da se uradi u borbi za rasnu jednakost.

“Da se vratimo u istoriju i činjenicu da su prošle dvije i po godine poslije proglašenja Deklaracije o emancipaciji. Za mene je to dokaz kako pravda i sloboda funkcionišu u ovoj zemlji. Trebalo je da prođe dvije godine da bi posljednja osoba saznala da su tehnički slobodni, pošto nismo bili suštinski slobodni.”

Ove godine, kako se rasprava o rasnoj nejednakosti i policijskoj brutalnosti nastavlja na nacionalnom i lokalnom nivou, veliki broj američkih kompanija proglasile su 19. juni svojim praznikom.

“Milioni ljudi koji su sa jednog kontinenta dovedeni na drugi i bili prisiljeni da izgrade u osnovi sistem modernog svijeta, ne možete to da popravite u potpunosti. Ali ono što možete je, ne samo da priznate to, već da se potrudite da stvorite društvo u kome će nasljednici tih ljudi imati dostojan život”, naglašava Carr.

A, aktivisti planiraju da iskoriste taj praznik da bi nastavili da se zalažu za stvaranje takvog društva.