Ko je bio Hassan Nasrallah, ubijeni vođa Hezbollaha

Plakat vođe Hezbollaha Hasana Nasrallaha tokom sahrane člana Hezbollaha Alija Mohameda Chalbija nakon što su eksplodirali komunikacijski uređaji koje je Hezbollah koristio, Kfar Melki, 19. septembar 2024. (Foto: REUTERS/Aziz Taher)

Hassan Nasrallah je dugogodišnji vođa Hezbolaha, oružane grupe i političke stranke koju podržava Iran, a koja kontrolira veći dio južnog Libana.

Tokom više od 30 godina na čelu Hezbollaha, Nasrallah je transformirao šiitsku miliciju u glavnu političku snagu u Libanu i moćnog protivnika susjednog Izraela.

Za to vrijeme, 64-godišnji vjerski lider postao je jedna od najmoćnijih i najpolarizirajućih ličnosti na Bliskom istoku.

Za mnoge članove libanske šiitske zajednice, historijski marginalizirane grupe, on je heroj. Ali drugi ga smatraju ratnim huškačem koji je uvukao zemlju u regionalne sukobe.

Sjedinjene Države smatraju Hezbollah terorističkom organizacijom, iako je Evropska unija stavila na crnu listu samo njegovo oružano krilo.

Nasrallah je rođen 1960. godine u siromašnoj porodici u južnom predgrađu glavnog grada Bejruta. Nakon studija u šiitskoj medresi u Iraku, Nasrallah se pridružio pokretu Amal, miliciji koja je nastojala da podigne status šiitske zajednice u Libanu.

Nakon izraelske invazije na južni Liban 1982. - tokom razornog građanskog rata u Libanu - Nasrallah se pridružio novoformiranom Hezbollahu.

Karizmatični klerik i vješt govornik, Nasrallah se brzo popeo kroz Hezbollahove redove. Kada je Izrael 1992. godine ubio šefa Hezbollaha Abbasa al-Musawija, Nasrallah je izabran za njegovog nasljednika u dobi od 32 godine.

Nasrallah je uspostavio bliske odnose sa većinski šiitskim Iranom, ključnim saveznikom Hezbollaha. Uz značajnu finansijsku i političku pomoć Teherana, Nasrallah je izgradio Hezbollah u moćan politički i vojni entitet u Libanu i glavnog igrača u regionu.

Hezbollahova borba protiv Izraela donijela je Nasrallahu podršku unutar i izvan Libana. Godine 2000, nakon upornih napada Hezbollaha, Izrael je povukao svoje snage iz južnog Libana nakon 18-godišnje okupacije.

Godine 2006. Hezbollahovo kidnapovanje dva izraelska vojnika izazvalo je razorni 34-dnevni rat s Izraelom. Uprkos prouzrokovanom razaranju i gubitku života, rat je ojačao položaj Hezbollaha u Libanu i regionu.

Pod Nasrallahovim vodstvom, Hezbollah je došao u pomoć sirijskom predsjedniku Basharu al-Assadu tokom građanskog rata u toj zemlji, obučavao je milicije koje podržava Iran u Iraku i Jemenu i pomagao Hamasu, palestinskom pokretu koji su SAD i Evropska unija označili kao teroristički.

Hezbollah je takođe optužen da je organizovao smrtonosni bombaški napad na centar jevrejske zajednice u glavnom gradu Argentine Buenos Airesu 1994. godine.

Nasrallah je rijetko viđen u javnosti u posljednje dvije decenije, a većina njegovih pristalica može samo na televizijskim ekranima da vidi da je njegova nekada crna brada posijedila. Noseći crni turban, Nasrallah često drži dugačke govore putem video veze sa tajnih lokacija zbog sigurnosnih razloga.

Od izbijanja rata u Gazi u oktobru 2023, Hezbollah i Izrael su razmjenjivali stalne prekogranične napade. Hezbollah je rekao da djeluje u znak solidarnosti s Palestincima.

Nasrallahova organizacija je pretrpjela velike neuspjehe posljednjih mjeseci. Izrael je ubio ključne članove Hezbollahovog vodstva, neutralizirao značajan dio njegovog vojnog arsenala i poremetio njegovu komunikaciju.

U novom govoru 19. septembra, nakon napada na elektronske uređaje koje koriste pripadnici Hezbollaha, iza kojih se sumnja da stoji Izrael, Nasrallah je upozorio Izrael da će "odmazda stići".