EU – Kina: Razgovori, po prvi put, na najvišem državnom nivou

Osnovni cilj sedmodnevnog boravka kineskog predsjednika Xi Jinpinga u Evropi bio je dalje jačanje ekonomskih veza Kine sa njenim najvećim trgovinskim partnerom. Analitičari ocjenjuju da stanje ljudskih prava u Kini, na čijem poboljšavanju Evropljani instistiraju, usložnjava te odnose, ali i ukazuju na činjenicu da je Evropi potrebna kineska diplomatska podrška u mjerama prema Rusiji u rješavanju ukrajinske krize.

Panda diplomatija, tradicionalni kineski način sticanja simpatija, prethodila je posjeti kineskog predsjednika Evropi. Nakon što su pande dopremljene u jedan belgijski zoološki vrt uslijedila je zvanična posjeta Xi Jinpinga, prva posjeta jednog predsjednika Kine od kako su prije 40 godina uspostavljeni diplomatski i ekonomski odnosi Evropske unije i Kine.

Ekonomski odnosi bili su na vrhu dnevnog reda. I jedna i druga strana žele ih produbiti, kaže analitičar Jonathan Fenby, autor opsežne analize pod naslovom "Hoće li Kina dominirati 21. vijekom" i ističe:

"Kina već duže vrijeme nastoji unaprijediti odnose sa Evropskom unijom kao kontra-težu uticaju i moći Sjedinjenih Država."

Kineski lider nastojao je u susretima sa liderima najuticajnih članica Evropske unije pokrenuti pitanje pregovora o uspostavljanju slobodne trgovinske razmjene sa Kinom. Evropljani su, pak, ukazivali na brojne primjere izigravanja međunarodnih trgovinskih principa kineskih komapanija. Prošle godine na nekorektne cijene kineskih solarnih panela Evropska unija je odgovorila uvođenjem zaštitnih tarifa. Kina je uzvratila restrikcijama na uvoz evropskih vina.

To je izazvalo i određene nesuglasice unutar Evropske unije, podsjeća Jonathan Fenby i dodaje:

"Kina generalno preferira pojedinačne odnose sa drugim zemljama. Bilateralni odnosi po uvjerenju Pekinga Kini ostavljaju više prostora za djelovanje. S druge strane, među članicama Evropske unije već dugo vremena ima razlika o tome da li sa Kinom imati samo komercijalne odnose, da li imati i kakve političke odnose, da li ukljičivati u te odnose i pitanje ljudskih prava u Kini."

Posjetu kineskog predsjednika Evropi zagovornici unapređenja ljudskih prava u Kini koristili su i kao priliku da ukažu na kršenje ljudskih prava na Tibetu i prema pripadnicima ujgurske manjine.

Tenzin Namgyal, tibetanski iseljenik kaže:

"Želimo da predsjednik Xi Jinping odmah počne dijalog sa tibetanskim duhovnim liderom Dalai Lamom i da svi politički zatvorenici budu oslodođeni."

Zbog nedavne aneksije Krima ozbiljno su narušeni odnosi Evropske unije i Rusije. Kina se u Vijeću sigurnosti suzdražala od izjašnjavanja o rezoluciji kojom se potvrđuje i podržava teritorijalni integritet Ukrajine. Govoreći u Berlinu, kineski predsjednik nije ni osudio, a ni podržao Rusiju:

"Kineska vlada prihvata i podržava osnovni princip međunarodnih odnosa o nemiješanju u unutranje stvari suverenih država i poštuje suverenitet i teritorijalni integritet svake međunarodno priznate države."

Unutarnja politička kriza u Ukrajini, pad bivše i formiranje nove vlade, što je bio povod za zbivanja koja su dovela do otcjepljenja i aneksije Krima, dovela su Kinu u tešku poziciju ističe Jonathan Fenby:

"Od Kine se, to je očigledno, ne mogu očekivati simpatije prema sadašnjoj ukrajinskoj vladi i vlasti, uspostavljenim na revoltu i demonstracijama protiv jednog autoritarnog režima."

Kina se sudržava od bilo kakve podrške Rusiji u sadašnjim okolnostima, ne želeći time eventualno provocirati Sjedinjene Države na pojačavanje američkog vojnog prisustva u Aziji.

EU – Kina: Razgovori, po prvi put, na najvišem državnom nivou