Ajsenur Ezgi Ejgi, stara 26 godina, dvojna državljanka SAD i Turske, ubijena je prošlog petka na protestnom maršu u selu Beita, gdje su Palestinci više puta prijavljivali da su ih napali jevrejski doseljenici.
Izraelska vojska saopštila je da je početna istraga pokazala da je vrlo vjerovatno da su njene trupe ispalile hitac koji je ubio aktivistkinju, ali da nije bila namjera da je usmrte.
U svojim najoštrijim komentarima do sada kritikujući bezbjednosne snage najbližeg bliskoistočnog saveznika, Blinken je opisao ubistvo kao „ničim izazvano i neopravdano“.
Rekao je da će Washington insistirati da izraelska vlada promijeni način na koji njene snage funkcionišu na Zapadnoj obali.
"Niko ne bi trebalo da bude streljan i ubijen zato što je prisustvovao protestu. Niko ne bi trebalo da rizikuje svoj život samo zato što slobodno izražava svoje stavove", rekao je državni sekretar SAD. "Po našoj procjeni, izraelske bezbjednosne snage treba da unesu neke fundamentalne promjene u način na koji djeluju na Zapadnoj obali, uključujući promjene u svojim pravilima angažovanja. Sada imamo slučaj drugog američkog državljanina koji je ubijen od strane izraelskih snaga bezbjednosti. To nije prihvatljivo“.
Portparol izraelske vlade odbio je da komentariše Blinkenove izjave.
Izraelska vojska je saopštila da je u toku istraga Odeljenja za krivične istrage vojne policije i da će njeni nalazi biti dostavljeni višim instancama, kada budu završeni.
Palestinci se mole pored tela ubijene američko-turske aktivistkinje u Neblusu, 9. septembar 2024. (JAAFAR ASHTIYEH / AFP)
„Pratićemo to veoma, veoma pažljivo“, rekao je portparol Bijele kuće za nacionalnu bezbjednost John Kirby i dodao da je krivična istraga neobičan korak izraelske vojske.
Porodica ubijene aktivistkinje ocijenila je preliminarnu istragu "potpuno neadekvatnom" i pozvala predsjednika SAD Joe Bidena da zahtijeva nezavisnu istragu.
Preliminarna istraga
Izraelska vojska je saopštila da je sprovela početnu istragu o incidentu i da je utvrđeno da meta nije bila američko-turska aktivistkinja, već druga osoba koju je nazvala "ključnim podstrekačem nereda".
„Incident se dogodio tokom nasilnih nereda u kojima su desetine osumnjičenih Palestinaca palile gume i bacale kamenje na bezbjednosne snage", navodi se u saopštenju.
Izrael je uputio zahtjev palestinskim vlastima da izvrše obdukciju.
Porast nasilnih napada jevrejskih doseljenika na Palestince na Zapadnoj obali izazvao je gnjev među zapadnim saveznicima Izraela, uključujući i SAD koje su uvele sankcije nekim Izraelcima uključenim u pokret tvrdokornih doseljenika.
Tenzije su pojačane usred izraelskog rata protiv ekstremističkog pokreta Hamas u Gazi.
Palestinci inače svake nedelje protestuju u Beiti od 2020, zbog proširenja obližnjeg naselja Evjatar.
Ultranacionalistički članovi izraelske vladajuće koalicije radili su na legalizaciji nelegalnih naselja poput Evjatara, što Washington smatra ugrožavanjem stabilnosti na Zapadnoj obali i potezom koji sabotira rad ka rješenju o dvije države.
Od bliskoistočnog rata 1967. Izrael je okupirao Zapadnu obalu reke Jordan, područje koje Palestinci žele kao jezgro buduće nezavisne države. Izrael je tamo izgradio naselja koja većina zemalja smatra nelegalnim. Izrael osporava tu tvrdnju, navodeći istorijske i biblijske veze sa tom teritorijom.