Hamilton ističe da su elite na vlasti u regionu sve manje zainteresovane za promjene i da "postaje jasno da se vizija slobodnog, demokratskog i istinski evropskog Balkana više ne može uzeti zdravo za gootovo".
"Perspektiva pridruživanju evropskom bloku, predstavljala je važnu polugu u rukama Unije. Međutim, s vremenom taj mamac izgubio je privlačnost kod mnogih u regionu. Mada ne svi, većina ljudi na vlasti koriste kleptokratske mahinacije za sticanje ličnog bogatstva i sve veće moći. Stoga nisu mnogo zainteresovani ni za reforme niti za evropsku integraciju, jer im sadašnje okolnosti sasvim dobro idu u korist", kaže on.
Hamilton kritikuje i zastoj na evropskoj strani.
"Koncentrisanje ukupne pažnje na ispunjavanje uslova za pristupanje, učinilo je da Brisel postane obuzet procesom, odnosno postupkom ispunjavanja uslova za prijem u članstvo, dok zanemaruje činjenicu da sve te zemlje i dalje loše funkcionišu. Drugim riječima, Evropski blok je ulagao krupna sredstva u region, ali nije vodio računa o kleptomanijji u vladajućim krugovima", rekao je on.
Hamilton izdvaja Bosnu i Hercegovinu kao glavnu kariku Zapadnog Balkana. Sjedinjene Države i EU imaju snažan ulog u funkcionalnoj i efikasnoj multietničkoj demokratiji, bezbjednoj u svojim granicama i politički stabilnoj, objašnjava naš sagovornik.
On ujedno podsjeća da je novi američki državni sekretar Antony Blinken svoje prvo pismo sa adresom Zapadnog Balkana uputio liderima Bosne i Hercegovine, u kojem je naveo potrebu sprovođenja reforme ustavnog uređenja utvrđenog u okviru Dejtonskog mirovnog sporazumom 1995.
"Došli smo do još jedne presudne tačke u jugoistočnoj Evropi. Poslije 25 godina, vrijeme je da se popravi Dejton. Cjelovita i slobodna Evropa i dalje je vrijedan cilj. To se ne može postići ako Bosna implodira. Dejtonski mir je takođe upozorenje: Kad god ignorišemo Balkan, na kraju platimo višu cijenu", kaže Hamilton.
Prilično je krupan iskorak s američke strane da u sadašnje vrijeme (25 godina kasnije) prizna da nije sve uredu sa Dejtonskim sporazumom, smatra Hamilton.
Jednako važno pitanje je, dodaje on, još uvijek neriješen srpsko-kosovski spor: "Taj spor i dalje ostaje prvorazredan problem. Međutim, Kosovo je dobilo novu vladu sa liderom koji ističe da dijalog sa Srbijom nije prioritet na njegovom dnevnom redu, već Covid-19, kao i cilj ostvarivanja pravde".
Novom kosovskom premijeru Aljbinu Kurtiju, savjetovano je tokom njegove nedavne posjete Briselu da srpsko-kosovski dijalog vrati na vrh svoje agende, prenose evropski mediji. Istovremeno, Slovenija koja uskoro preuzima funkciju predsjedavanja Evropskom unijom, želi da vrati evropsku pažnju na Zapadni Balkan. Predložiće održavanje samita o zanemarenom regionu.
"Pri tom, naredni podsticaj za reforme mora biti zasnovan na novoj riješenosti Sjedinjenih Država i EU da ostaju angažovane na području Zapadnog Balkana. Jedina efikasna strategija je pospješivanje integracije i reformi koje bi se pozabavile patologijama koje se šire na terenu", zaključuje Hamilton, jedan od vodećih američkih eksperata za područje Zapadnog Balkana.
