Često se kaže da je raspadom Sovjetskog Saveza Amerika ostala jedinom svjetskom supersilom. Da li, s tim u vezi, narastanje Evropske Unije treba biti ozbiljnije shvaćeno? Da li je jaka, uticajna Evropa mit ili realnost? Trebaju li, dakle, Amerikanci da shvate da jerealna mogućnost da Evropska Unija bude protivteža američkoj sili? Ovo su samo neka od pitanja otvorena tokom diskusije na nedavno održanom forumu u institutu CATO, ovdje u Washingtonu?
Neke od političkih teorija iznesenih u upravo objavljenoj knjizi Sjedinjene EvropskeDržave, postale su glavna tema razgovora medju vašingtonskim političkim analitičarima. Ova kontroverzna knjiga dopisnika Washington Posta, T.R.Reida, polako postaje američki bestseler. U vrijeme kad je pažnja Washingtona, izgleda, usmjerena na Irak, na rat protiv terorizma i na domaća pitanja, autor T.R.Reid Americi upućuje poziv na budjenje u vezi sa pojavom, kako je on naziva, rastuće evropske supersile:
- Moja je teza da treba da ostanemo budni pred jednom novom realnošću.Evropa se pojavljuje kao protivteža, kao kontrapunkt Sjedinjenim Državama. Mi to treba da prihvatimo kao činjenicu.
Gospodin Reid procjenjuje da je Evropska Unija moćnija od Sjedinjenih Država u svakom pogledu osim vojne sile. Sa 450 miliona stanovnika EU ima i veću populaciju i veći bruto društveni proizvod nego Amerika. Količina trgovinske razmjene EU takodje nadrasta Sjedinjene Države. Na svjetskoj političkoj sceni, Evropska Unija ima više glasova u Vijeću Sigurnosti UN i u svim drugim medjunarodnim organizacijama. Čak i evropski status drugorazredne vojne sile jeste vrsta prednosti, kaže Reid, podsjećajući da dok Amerika i njeni poreski obveznici troše milijarde dolara na evropsku odbranu, dotle vlade tih zemalja koriste svoj novac za univerzalnu zdravstvenu zaštitu i druge socijalne beneficije.
Na ekonomskom frontu se dogodilo ono nezamislivo: zajednička valuta, Euro, kaže Reid, rastura nekad svemogući američki dolar.Danas druge se zemlje vežu za Euro kad investiraju, smatrajući ga temeljnom valutom za materijalne rezerve, dok nekad nedodirljiv dolar idalje alarmantno opada, izgubivši trećinu svoje vrijednosti od lansiranja Eura 2002. godine. Kako su to Evropljani uspjeli? T.J.Reid nudi ovakvo objašnjenje evropskog uspjeha:
- Mislim da su njihove dvije glavne motivacije: a) goruća želja da se izbjegne još jedan rat u Evropi i b) želja da budu protivteža američkoj moći. Te sile su toliko jake da će one nadjačati bilo kakvu centripetalnu silu koja bi zaprijetila raspadu Evrope, kaže autor.
Nezavisni komentator John O Sullivan, savjetnik bivše britanske premijerke Margaret Thatcher, sebe naziva euroskeptikom. On smatra da EU ne predstavlja dugoodrživu silu na svjetskoj sceni:
- Evropa uporno kaska za Sjedinjenim Državama kad se radi o produktivnosti. Osim toga, Evropa ima i ozbiljne demografske probleme. Evropska Unija nije sama izmislila mir - nego uživa u njemu zahvaljujući prisustvu američkih snaga na tom kontinentu.
Gospodin OSullivan tvrdi da ozbiljna demografska kriza u Evropi neće moći biti riješena samo imigracijom, jer Evropljani nisu spremni da prihvate potreban broj potencijalnih useljenika. Kako bi zadržala sadašnju stopu zapošljavanja - bez promjene stope nataliteta - Evropa bi morala da uveze više od 750 miliona ljudi u Francusku, Njemačku, Italiju i Španiju u narednih 45 godina. Useljenici će neizbježno dolazilti iz Sjeverne Afrike i Srednjeg Istoka, što Evropi može stvoriti ogroman problem, jer se njihove kulture ne integriraju dovoljno brzo, smatra O Sullivan.
Govoreći na forumu u institutu CATO, O Sullivan je ukazao i na stagnaciju evropske ekonomije koja ozbiljno zaostaje za američkom u smislu ukupnog rasta i upozorava da bi Evropljani, prije nego Amerikanci, mogli uskoro da se probude suočeni s novom realnošću da će njihov blagostanje da nestane ukoliko vojne snage Sjedinjenih Država napuste evropski kontinent.
